Harare –23-May-2023-AFP/ Aljazeera
Taageereyaasha ayaa saacado hore u soo galay Harare derby, iyadoo dhinac ka mid ah garoonka Isboortiga Qaranka uu ku qurxiyey buluugga Dynamos FC iyo midka kale ee cagaarka ah ee ay xafiiltamaan ee CAPS United.
Iyadoo 35,000 oo taageere ay isku maaweelinayeen jawi qandho leh, Dynamos ayaa ciyaarta ku badisay 2-0. Firigii ugu dambeeyay, daraasiin taageerayaashooda ah ayaa soo galay garoonka iyagoo faraxsan
Iyadoo wali ay aad uga durugsan tahay maalmihii quruxda badnaa ee Harare derby bartamihii sagaashameeyadii, markaasoo 45,000 iyo taageerayaal xamaasad leh ay soo buux dhaafiyeen garoonka si ay uga qayb galaan tartan sababay in caasimadu istaagto, waxa ay ahayd horumar la taaban karo xilli ciyaareedyadii dhawaa markaas oo darbigu uu si dhib yar u soo xaadiri waayay oo ah 10,000.
Kubada cagta ayaa ah ciyaarta 1-aad ee ka jirta dalka koonfurta Afrika ku yaala oo ay ku nool yihiin 16 milyan oo qof balse jamaahiirta ayaa lumiyay xiisihii ay u hayeen ciyaaraha maxaliga ah sanadihii u danbeeyay,taasi oo ay ugu wayntahay qaab ciyaareedka liita ee kooxaha sida wayn u taageera oo ay ku badan yihiin kooxaha cusub iyo kuwa yaryar.
Si ay dhibkeeda ugu sii darto, Zimbabwe waxaa shaqada ka joojiyay xiriirka kubbadda cagta adduunka ee FIFA bishii Febraayo 2022 ka dib markii ay dowladda soo faragelisay xiriirka kubbadda cagta Zimbabwe (ZIFA) – mamnuucid soo rogtay dhammaan xulalka qaranka iyo kooxaha heerka qaaradaha ee dalkaas, oo ay ku jiraan haweenka iyo kooxaha dhalinyarada.
Imaanshaha ayaa kor u kacay guud ahaan Horyaalka Kubadda Cagta Zimbabwe Premier League (PSL) ilaa celcelis ahaan 15,000 xilli ciyaareedkan, marka loo eego 2,000 xilli ciyaareedkii hore.
“Dadku waxay tabayaan kubbada cagta caalamiga ah, taasi waxay keeni kartaa horumar wayn oo aanu ku arkayno ka qaybgalka gudaha ee waayadan,” maamulaha Dynamos Jonathan Mashingaidze ayaa u sheegay Al Jazeera ka dib guushii kooxdiisu ay dhawaan gaadhay Derby.
Si kastaba ha ahaatee, waxaa jira calaamado yar oo muujinaya in xayiraadda la qaadi doono dhawaan.
Zimbabwe ayaa shaqada laga joojiyay ka dib markii guddiga isboortiga iyo madadaalada (SRC), oo ah hay’adda gobolka ee mas’uulka ka ah isboortiga, ay ceyrisay madaxweynihii ZIFA Felton Kamambo iyo dhammaan guddigiisa agaasimayaasha sababo la xiriira eedeymo musuqmaasuq iyo faraxumeyn lagula kacay haweenka mas’uuliyiinta ciyaaraha.
Saraakiisha kale ayaa lagu eedeeyay in ay ku xad-gudbeen haween mas’uuliyiin ka ah ciyaarta si ay u galmoodaan si ay u balamaan – oo uu ku jiro xoghayihii guud ee hore ee guddiga garsoorayaasha ZIFA, Obert Zhoya, kaas oo FIFA ay ka mamnuucday kubbadda cagta muddo shan sano ah Sebtembar 2022. Zhoya way diiday inay faallo ka bixiso Al. Jazeera oo ku saabsan eedeymaha iyo xayiraadda.
FIFA ayaa marar badan sheegtay in shuruuda dib loogu soo celinayo Zimbabwe ay tahay in Kamambo iyo guddigiisa ay si shuruud la’aan ah ugu soo laabtaan xafiiska, inkastoo lagu wado in lagu maxkamadeeyo maxkamadaha dalkaas.
SRC waxay ku adkaysanaysaa in dib u soo celinta hogaanka Kamambo aysan sharci ahaan suurtogal ahayn sababtoo ah, ka dib markii markii hore la eryay, golaha ZIFA oo dastuuri ah oo la aqoonsan yahay ayaa shaabadeeyay masiirka mas’uuliyiinta iyagoo u codeeyay kalsooni kala noqoshada shir guud oo aan caadi ahayn.
Ka dib markii wafdi ka socda FIFA “xaqiiqo raadin” ay booqdeen Zimbabwe bishii hore oo ay la kulmeen mas’uuliyiinta SRC iyo PSL, madaxa SRC, Gerald Mlotshwa, ayaa u sheegay warbaahinta maxaliga ah “labada dhinacba waxay ka go’an tahay xal u helista dhibaatooyinka ka dhanka ah kubada cagta ee dalkan.
Ka dib markii wafdi ka socda FIFA “xaqiiqo raadin” ay booqdeen Zimbabwe bishii hore oo ay la kulmeen mas’uuliyiinta SRC iyo PSL, madaxa SRC, Gerald Mlotshwa, ayaa u sheegay warbaahinta maxaliga ah “labada dhinacba waxay ka go’an tahay xal u helista dhibaatooyinka ka dhanka ah kubada cagta ee dalkan. .”
FIFA ayaan weli wax war ah ka soo saarin ama warbixin ka soo saarin kulamada iyo is mari waaga uu sii socdo.
Dib ugu soo laabashadii derby Harare ee xamaasadda badnayd, taageeraha Dynamos Kudakwashe Chitungo ayaa u sheegay Al Jazeera in aysan cadaalad ahayn in ciyaartoyda loo diido fursad ay ugu ciyaaraan dalkooda.