4- July-2023-Al Jazeera”
52 waddan oo soo koraya – oo ay ku nool yihiin kala badh dadka adduunka oo ku nool faqri ba’an – ayaa wajahaya dhibaatooyin deymo oo aad u daran iyo kharashyo badan oo amaah ah.
Xaaladda deynta waxaa sii kordhay duullaankii buuxa ee Ruushka ee Ukraine bishii Febraayo 2022, taas oo horseeday kororka badeecadaha iyo qiimaha cuntada adduunka.
Waddamada saboolka ah, ee ay ku dhufatay dhibaatada ugu daran ee caafimaadka dadweynaha, waxay bilaabeen inay ku tiirsanaadaan in badan oo amaah dibadda ah si ay u noolaadaan.
Deynta sii kordheysa ee dalalka saboolka ah ayaa ah mid laga naxo laakiin ma jirto wax caddayn ah oo muujinaya in uu yahay xanuun la kala qaado oo dhalin karta dhibaato caalami ah.
“Hadda, dib-u-soo-kabashada sicir-bararka waxay la macno tahay inay bangiyada dhexe ee waaweyni ay kordhiyeen heerka dulsaarka taas oo ka dhigaysa kharashka adeegga deynta mid qaali ah tanina waxay dhibaato u tahay dalalka dakhligoodu hooseeyo iyo kuwa dhexdhexaadka ah,”
Heerarka deynta guud ee caalamiga ah ayaa weli ah mid sarreeya – 92 boqolkiiba wax soo saarka guud ee gudaha (GDP) dhammaadka 2022 – in kasta oo ay hoos uga dhaceen heerarkii diiwaanka ee la arkay intii lagu jiray masiibada COVID-19, markii ay taabteen 100 boqolkiiba GDP dhammaadka 2020.
Dhaqaaleyahannada iyo khubarada maaraynta deynta ayaa sheegaya in waddamada qaniga ah ay u baahan yihiin inay si degan u dhaqmaan si ay u keenaan deyn-bixiyeyaasha cusub, oo ay ku jiraan Shiinaha iyo qaybta gaarka loo leeyahay, oo ku saabsan heshiisyada dib-u-qaabaynta deynta
Daraasiin waddamo ah ayaa ku hoobtay deynta kuwaas ooy Ku adkaatay inay ka soo kabsadaan dhaqaale burburka degdeg ah iyo In ay ka fogaadaan soo noqoshada dhibaatada deynta kaas oo ah mashaakil sannado badan hortaaan horumarkooda
Inta badan wadamada soo koraya ee dakhligoodu hooseeyo ayaa maanta ku jira ama ku dhow dhibka deynta.
Dhanka kale, labada dhaqaale ee waaweyn ee adduunka, Mareykanka iyo Shiinaha, ayaa la filayaa inay arkaan boodboodka deynta dadweynaha heerar ka sarreeya ka hor masiibada.