7-:July-2023- ALJAZEERA
Human Rights Watch (HRW) ayaa ku boorisay Tunisia inay joojiso cayrinta qaxootiga iyo muhaajiriinta Afrikada ka hooseeya ee Saxaraha ka hooseeya iyo in adeegyada bini’aadantinimo loo fidiyo kuwa hadda ku dhibaataysan xadka dalka Waqooyiga Afrika la wadaago Liibiya.
Human Rights Watch (HRW) ayaa hadalkan sheegtay Khamiistii ka dib markii boqollaal qof laga soo ururiyey magaalada xeebta ku taal ee Sfax, waxaana loo kaxaystay Ben Guerdane, oo ah aagga xuduudka Tunisia iyo Liibiya oo millatari laga dhigay.
Cayrintan ayaa timid ka dib rabshado maalmo ka socday magaalada dekedda leh oo lagu dilay qof Tunisian ah. Dadka deegaanka ayaa ka cabanaya hab-dhaqanka qaxootiga halka qaxootiga ay sheegeen in loo geystay weeraro isir naceyb ah
Xadka ay wadaagaan Tunisia iyo Libya, dad ka yimid dalalka Afrika ayaa Aljazeera u sheegay in lagu qasbay inay cabbaan biyaha badda si ay u noolaadaan.
Kumanaan qof oo aan sharciyeysneyn ayaa u safray Sfax bilihii la soo dhaafay, iyagoo rajeynaya inay Yurub ku tagaan doomo ay wataan dadka tahriibiya.
Xiisadda sii kordheysa ayaa Tunisia gelisay cadaadis si ay u joojiso imaatinka ka imaanaya Sfax iyadoo Midowga Yurub uu siinayo waddanka dhibaatada dhaqaale ee soo food saartay xirmo gargaar oo 1-bilyan-euro ($ 1.1bn).
Si kastaba ha ahaatee, madaxweyne Kais Saied ayaa sheegay in Tunisia aysan noqon doonin ilaalada xuduudaha Yurub.
Tuniisiya waxay aragtay kor u kaca weerarrada ku salaysan isir-nacaybka ka dib hadal uu jeediyay Saied bishii Febraayo kaas oo uu kaga hadlay “tiro badan oo muhaajiriin aan caadi ahayn oo ka yimid Afrikada Saxaraha ka hooseeya” ee yimaada Tunisia, iyaga oo wata “rabshad, dembi, iyo dhaqamo aan la aqbali karin” .
Erayadiisa ayaa si weyn loogu dhaleeceeyay inay yihiin “cunsuri” waxayna tan iyo markaas sii huriyeen weerarrada rabshadaha wata ee ka dhanka ah qaxooti badan waxayna sii xoojisay xiisadaha isir ee Tuniisiya.
Dadka laga eryay dalal badan oo Afrikaan ah, sida Cameroon, Chad, Guinea, Ivory Coast, Mali, Senegal iyo Sudan. Waxaa ka mid ah 29 carruur ah iyo saddex haween uur leh, ayay tiri HRW.
Hay’adda socdaalka adduunka ee IOM ee dalka Liibiya ayaa sheegtay inay awooday inay gargaar caafimaad oo degdeg ah siiso qaxootiga iyo muhaajiriinta.
Wadih al-Asmar, oo ah madaxweynaha EuroMed Rights, ayaa sheegay in qaxootiga ay ku xayiran yihiin “dhul aan cidna ahayn”.
“Ma ahan oo kaliya in ay damiir la’aan tahay in lagu xad-gudbo dadka oo lagu daydo saxaraha, laakiin ka saarida wadajirka ah waxay jebinayaan sharciga caalamiga ah,” Lauren Seibert, cilmi-baadhaha xuquuqda qaxootiga iyo muhaajiriinta ee HRW.
“Biyo ma hayno. Ma 壯陽藥 haysanno cunto,” nin ayaa yidhi.
Isagoo ka soo warramaya xadka, Al Jazeera’s Malik Traina wuxuu sheegay in xaaladuhu ay “aad u daran yihiin”. Dadka laga saaray waxaa ka mid ah haween iyo caruur iyo sidoo kale dad dhaawac ah
