15- July-2023
Maxkamadda Caalamiga ah ee Dambiyada (ICC) ayaa furtay baaritaan cusub oo ku saabsan dambiyada dagaal ee lagu eedeeyay Suudaan, sida uu sheegay madaxa dacwad oogaha maxkamadda Khamiista, isagoo walaac weyn ka muujiyay rabshadaha sii kordhaya.
Karim Khan ayaa warkan ku sheegay warbixin uu u gudbiyay golaha ammaanka ee Qaramada Midoobay, kaddib saddex bilood oo dagaal u dhaxeeyay jeneraalo is khilaafay, kaasoo dalka dib ugu celiyay fowdo.
Maxkamada ICC ayaa tan iyo sanadkii 2005-tii ka waday dambiyada gobolka Darfur ee dalka Sudan kadib markii golaha amaanka ee Qaramada Midoobay ay u gudbiyeen dacwad ka dhan ah, waxaana maxkamada fadhigeedu yahay magaalada Hague ay ku eedeysay hogaamiyihii hore Cumar Al-Bashiir dambiyo uu ka mid yahay xasuuq.
Eedeymaha ku saabsan gabood-fallada ayaa sii kordhayay intii uu socday dagaalladii ugu dambeeyay, iyadoo mas’uulka ugu sarreeya Qaramada Midoobay ee Suudaan uu ugu baaqay dhinacyada dagaallamaya in la a xisaabtami doono
Ilaa 3,000 oo qof ayaa la dilay saddex milyanna waa ay barakaceen tan iyo markii ay rabshaduhu ka dhex qarxeen taliyaha ciidamada Sudan Abdel Fattah al-Burhaan iyo ku xigeenkiisii hore ee Mohamed Hamdan Daglo ee Rapid Support Forces (RSF).
Labadan qof ayaa laf-dhabar u ahaa afgambigii militariga ee 2021-kii, kaasoo meesha ka saaray in dalku uu u guuro xukun rayid ah, kadib markii xukunka laga tuuray Bashiir oo xabsiga loo taxaabay 2019-kii.
Daafuur oo mar kale xasuuqday?
Qaramada Midoobay ayaa ka digtay suurtagalnimada xasuuqyo cusub oo ka dhaca Darfur, iyadoo Khamiistii sheegtay in meydadka ugu yaraan 87 qof oo la sheegay inay bishii hore dileen RSF iyo xulafadooda lagu aasay xabaal wadareed ku yaal Darfur.
“Runta fudud ayaa ah inaan ku jirno khatarta ah inaan u oggolaanno taariikhda inay dib isu soo celiso – isla taariikhda murugada leh,” Mr Khan ayaa u sheegay UNSC.
“Haddii weedhan soo noqnoqota ee ‘marna dib’ loo macneeyo, waa in ay halkan iyo hadda wax ula macno tahay dadka Darfur oo la noolaa hubaal la’aantan iyo xanuunkan iyo nabarrada colaadeed ee ku dhawaad labaatan sano.”
Waxa uu sheegay in ay jireen “isgaarsiin ballaaran” oo ku saabsan dambiyada dagaal ee lagu eedeeyay iyo dambiyada ka dhanka ah bini’aadminimada tan iyo markii uu dagaalku qarxay bishii Abriil, halka khatarta dambiyada kale ay sii xoojisay tixgelin la’aanta cad ee muddada dheer soo jirtay ee ay muujiyeen jilayaasha ay khusayso, oo ay ku jiraan. Dowladda Suudaan, si ay u gudato waajibaadkeeda.