17 May 2021″ Xigasho AlJazeera
Israa’iil ayaa lagu cambaareynayaa duulaanka ay ku qaaday dhisme ay ku yaalliin xafiisyada Al Jazeera, Associated Press, iyo warbaahinta kale ee caalamiga ah ee Gaza
Kooxaha xuquuqda ayaa ku booriyay Maxkamadda Caalamiga ah ee Dambiyada inay go’aamiso in duqeymaha cirka ee Israa’iil ee lagu burburiyay dhisme Qaza ku yaallay oo ayaa xarumo warbaahineed in ay ka dhigan tahay dambi dagaal
Dhowr Gantaal oo Israel ay soo riday ayaa dhulka dhigay Taawarka 13-dabaq ah ee al-Jalaa ee Magaalada Qaza, kaas oo ay daganaayeen Shabakada Al Jazeera Media Network ee fadhigeedu yahay Qatar iyo wakaalada wararka Mareykanka ee Associated Press Sabtidii
Mareykanka ayaa xayiray war-murtiyeedkii Qaramada Midoobey markii seddexaad usbuuc gudihiis Isbaheysiga iyo burburka iyada oo weeraradii Israel ay sii socdaan Qadar, Masar, FM-yada Sacuudi Carabiya ayaa falanqeynaya xiisadda Gaza.
Israa’iil ayaa sheegatay in dhismaha uusan ku koobnayn oo keliya xafiisyada wararka laakiin xafiis ay leedahay Xamaas, oo maamusha marinka Gaza. Milatariga Israel ayaa milkiilaha dhismaha siiyay saacad inuu ka guuro ka hor inta uusan weerarin oo uusan hoos u dhigin telefishanka tooska ah.
Xoghayaha guud ee saxafiyiinta aan xuduudda lahayn ee u dooda xorriyadda saxaafadda ayaa si ula kac ah u bartilmaameedsaday xarumaha warbaahinta waxay ka dhigan tahay dambi dagaal.
“Iyagoo si ula kac ah u burburinaya xarumaha warbaahinta, Ciidamada Difaaca Israel ma ahan oo kaliya inay waxyeelo aan la aqbali karin u geystaan howlaha wararka, sidoo kale waxay si weyn u carqaladeynayaan wararka warbaahinta ee ku saabsan khilaaf si toos ah u taabanaya dadka shacabka ah.”
Deloire wuxuu intaas ku daray: “Waxaan ugu yeeraynaa dacwad oogaha Maxkamadda Caalamiga ah ee Dambiyada inay go’aamiso in duqeymahan cirka ah ay yihiin dambiyo dagaal iyo in kale.”
Xoghayaha Arimaha Dibada ee Mareykanka Antony Blinken ayaa sheegay Isniintii in uusan wali arkin wax cadeyn ah oo taageeraya sheegashada Israel ee ah in Xamaas ka howlgashay dhismaha. Blinken wuxuu sheegay inuu ku cadaadiyey Israail inay qiil ka dhigato weerarka geesinimada leh.
‘Qaabka ciqaabta wadareed’
Saleh Hijazi, oo ah ku-xigeenka agaasimaha bariga dhexe iyo waqooyiga Afrika ee Amnesty International, ayaa u sheegay Al Jazeera Israel in ay isku dayeyso in ay qariso waxa ay ka waddo Gaza iyo dadka Gaza, isagoo intaa ku daray in Amnesty laga hor istaagay in ay soo gasho deegaanka ilaa 2012 .
“Hadda waxaan haynaa baaritaanka Maxkamadda Caalamiga ah ee Dambiyada oo ku saabsan xaaladda dhulalka Falastiin tan iyo 2014. Waxaan ugu baaqeynaa ICC-da inay eegaan dhacdadan,” ayuu yiri, isaga oo ka hadlaya qaraxii ay ciidamada Israa’iil ku weerareen xafiisyada warbaahinta caalamiga.
“Xitaa haddii uu jiro bartilmaameed milatari oo sharci ah halkaas, waa wax aan u qalmin in lagu weeraro dhisme sidan oo kale ah,” Hijazi ayaa raacisay.
Weerarka noocan oo kale ah wuxuu u dhigmaa dambi dagaal. Intaas waxaa sii dheer, tani waxay raacdaa qaab ciqaab wadareed ka dhan ah dadka reer Falastiin ee Gaza. ”
Dhanka kale, tafaftiraha sare ee wakaaladda wararka ee Associated Press ayaa ku baaqay baaritaan madax-bannaan oo lagu sameeyo duqeynta cirka ee Israa’iil, isagoo sheegay in dadweynuhu u qalmaan inay ogaadaan xaqiiqda.
Sally Buzbee, oo ah tifaftiraha fulinta ee AP, ayaa sheegay Axadii in dowlada Israel aysan wali soo bandhigin cadeymo cad oo taageeraya weerarkeeda, kaasoo gebi ahaanba dhulka la simay taalada Al-Jalaa.
“Waxaan ku jirnaa xaalad isku dhac,” ayuu yiri Buzbee. “Dhinac uma kala safanayno khilaafkaas. Waxaan maqalnay Israa’iiliyiintii oo leh waxay hayaan caddeyn, ma naqaanno waxa ay caddeyntaasi tahay. Waxaan u maleyneynaa inay ku habboon tahay xilligan in si madax-bannaan loo eego wixii shalay dhacay – baaritaan madax-bannaan. ”
Dhaqdhaqaaqa taageersan Falastiiniyiinta, Divestment, Cunaqabateynta ayaa sidoo kale sheegay in weerarkii Israel ay ku qaaday Al Jazeera iyo Associated Press ee Gaza uu ahaa dambi dagaal sida uu dhigayo sharciga caalamiga ah, isagoo intaa ku daray in eexashada warbaahinta guud ay si toos ah gacan uga geysato ciqaab la’aanta Israel.
“Iyadoo aan loo eegin wareegga Israa’iil, iyo xaqiiqda ah in weerarrada Israel ee saxafiyiinta ay yihiin kuwo joogto ah oo nidaamsan, weerarkan ugu dambeeyay ee Israel ee Gaza, sida kuwa kale oo badan, wuxuu u dhigmaa ciqaab wadareed, dambi dagaal oo sharciga caalamiga ah,” ayaa lagu yiri bayaan.
Raiisel wasaaraha Israel Benjamin Netanyahu ayaa Axadii difaacay shaqo joojinta, isagoo ku eedeeyay dhismaha sidoo kale inuu marti galiyay xafiiska sirdoonka Falastiin “argagixisada”.
XIGASHO: AL JAZEERA IYO WAKAALADAHA WARKA
