11″ October “2022” SONNA
LONDON: Sarkaal sare oo Soomaali ah ayaa ku andacooday in UK ay lumisay kaalintii ay ku lahayd dalalka hormuudka ka ah adduunka, taasoo cawaaqib xun ku yeelan doonta dunida saddexaad.
C/raxmaan C/shakuur Warsame oo ah Ergeyga Madaxweynaha Soomaaliya u qaabilsan Gurmadka Abaaraha oo la hadlay Wargeyska The Guardian ee ka soo baxa Qaaradda Yurub ayaa sheegay in ay u durbaan tumayaan sidii ay u garab istaagi lahaayeen dalkiisa, wuxuuna sheegay in Maqaam la’aanta UK ay dhibaato u geysaneyso Dowladaha soo koraya, maadaama ay door muhiim ah ka qaadatay u doodista dalkooda. arrimaha sida sugnaanta cuntada iyo isbedelka cimilada.
Warsame, oo heysta labo dhalasho oo British iyo Somali ah, ayaa sheegay in UK ay markii hore kaalinta labaad kaga jirtay Mareykanka marka la eego masraxa caalamiga ah, balse hadda ay iska daayaan xulafadeeda.
Natiijo ahaan, ayuu yidhi, waddamada isaga oo kale ah ayaa loo daayay inay wajahaan “xaqiiqda cimilada cusub” iyaga oo kaligood ah, iyada oo ballan-qaadyo ka yimid beesha caalamka oo ku saabsan helitaanka dawladaha saboolka ah ee $ 96.8 ee sanduuqa cimilada ay ku guuldareysteen inay hirgeliyaan.
“Waxaan la noolnahay cawaaqib xumada ka dhalan karta isbeddelka cimilada ee Soomaaliya,” ayuu raaciyay. “Malaayiin carruur ah ayaa nafaqo-darro hayso, qaar badan ayaa dhiman doona, mana haysanno hal dinaar oo ka mid ah sanduuqa cimilada.”
Waxa uu intaa ku daray: “Qof walba waxa uu odhan jiray, ‘Markaad macaluul ku dhawaaqdo, waxa aad heli doontaan.’ Waxa ina soo food saartay in ka badan miisaankii sannadkii 2011-kii, markaasoo ay naga luntay rubuc milyan dadkeenna ah. Laakiin sanadkii 2011 kala bar dadku waxay dhinteen ka hor inta aan lagu dhawaaqin macaluul
UK weli waa xulafo, waxayna gacan ka geystaan ammaanka, laakiin marka ay timaado wax ka qabashada bini’aadantinimada ma joogaan, ma joogaan hoggaan iyo gargaar. Waa wada dhammaatay UK waxay bixin jirtay hoggaan ay kuwa kale raaci doonaan.”
Warsame waxa uu dhaleeceeyay mashquulka ay dalalka Yurub ku hayaan Ukraine in ay ka fiirsadaan masiibooyinka cimilada la xiriira oo ay ku jirto Soomaaliya.
“Qofna dan uma aha cimilada, haqab-beelka cuntada,” ayuu yidhi. “Waa dhan ‘Ukraine, Ukraine, Ukraine.’ Waxay helaysaa dhammaan dareenka siyaasadeed.”
Wuxuu intaas ku daray: “Haddii aannaan lahayn Ukraine, COVID-19 iyo (2019-2022) duulaanka ayaxa markaas saameyntu way yaraan kartaa, laakiin abaarta waxaa sababa isbeddelka cimilada.
“Waxa ina soo maray afar xilli roobaad oo guuldarraystay hadda. Meertada abaartu waxay ahaan jirtay 10kii sanoba mar, hadda waa afar sano, dhawaana waxay noqon doontaa laba sano. Taasi ma aha mid ay Soomaaliya keentay – ee ay sababtay dhibaatada cimilada.
Warsame ayaa sheegay in dhaqaalaha cimilada oo loo weeciyo teknoolojiyadda, kaabayaasha dhaqaalaha, beeraha iyo kalluumeysiga, ay ka hortagayaan khatarta macluusha Soomaaliya haddii la siiyo 96.8 bilyan oo dollar dheriga.
“Soomaalidu waa dad adkeysi badan. Waxay la tacaalayaan dhammaan culaysyada amni-darrada iyo abaaraha, caalamkuna wuu ka baran karaa sidii ay ugu adkaysan lahaayeen cadaadiskaas,” ayuu hadalkiisa ku daray.
Ergeyga gaarka ah ee gurmadka abaaraha oo la kulmay Jaaliyadda Soomaaliyeed eek u dhaqan London.
Ergeyga Gaarka ah ee Madaxweynaha JFS u qaabilsan Gurmadka Abaaraha Md. Cabdiraxmaan Cabdishakuur Warsame ayaa kulan loogu qareemayay gurmadka abaaraha la qaatay jaaliyadda Soomaaliyeed ee ku dhaqan magaalada London.
Kulanka oo ay si weyn uga soo qeyb-galeen qaybaha kala duwan ee bulshada sida; culimada, aqoonyahannada dhallinyarada, haweenka iyo xirfadlayaasha ayuu Ergeygu uga warbixiyay xaaladda dalka, gaar ahaan mushkiladda abaaraha iyo dagaalka argagexisada.
Xildhibaan Cabadiraxmaan Cabdishakuur ayaa Jaaliyadda UK, ku dhiirageliyey in ay si mug leh uga qayb-qaataan gurmadka abaaraha, isla-markaana aysan ka baaqsan ka qeyb-qaadashada dagaalka lagula jiro kooxaha argagexisada ee dhibaatada ku haya dalkeenna.
Ergeygu wuxuu jaaliyadda ku boorriyey in ay Dowladda UK culays ku saaraan sidii ay dib ugu laaban lahayd kaalinteedii u qareemadda, ugana qeyb qaadan lahayd dadaallada looga hor tagayo in abaaraha daran ee dalka ka jira u gudbaan macluul.
Ergeyga ayaa intii uu ku sugnaa Ingiriiska kulamo kala duwan la qaatay madax ka socotay Britain, sida; Ergeyga gaarka ah ee Geeska Afrika u qaabilsan UK, Ergeyga gaarka ah ee Isbeddelka Cimilada UK iyo Madaxa Africa ee Wasaaradda Arrimaha Dibadda iyo masuuliyiin kale.
Xildhibaan Cabadiraxmaan oo ku guda jira safarro uu kula kulmayo jaaliyadadda Soomaaliyeed ee ku dhaqan dalalka dibadda ayaa hadda ku sugan magaalada Oslo halkaasoo uu galabta kulan loogu qareemayo taakulaynta dadka abaaruhu saameeyeen kula qaadan doono Jaaliyadda Soomaaliyeed ee ku dhaqan dalka Norway.