16″ January 2023″ BBC
Madaxa Maafiyada Talyaaniga Matteo Messina Denaro ayaa lagu xiray Sicily ka dib 30 sano oo baxsad ah.
Messina Denaro ayaa la sheegay in lagu xiray xarun caafimaad oo gaar loo leeyahay oo ku taal caasimadda Sicily ee Palermo, halkaasoo looga daweynayay cudurka kansarka.
Waxaa lagu eedeeyay in uu madax u ahaa kooxda caanka ah ee Cosa Nostra Mafia waxaana la isku dayay oo lagu xukumay xabsi daa’in isaga oo maqan 2002dii kadib dilal badan.
In ka badan 100 ka tirsan ciidamada qalabka sida ayaa ku lug lahaa xarigiisa.
Warbaahinta Talyaaniga ayaa sheegtay in Messina Denaro la qabtay wax yar ka hor 10:00 (09:00 GMT) oo Carabinieri la geeyay meel qarsoodi ah. Waxa la sheegay in uu ku booqanayay rugta caafimaadka isaga oo wata magac been abuur ah oo uu u socday koorsada daaweynta kemotherabi
Muuqaal ay faafisay warbaahinta Talyaaniga ayaa u muuqda mid muujinaya dad taagan waddooyinka oo u sacab tumaya booliiska Talyaaniga markii ay hor kacayeen Messina Denaro.
Waa kuwan qaar ka mid ah dilalkii lagu xukumay.
Dilkii 1992-kii ee lagu dilay xeer ilaaliyeyaashii ka soo horjeeday Mafia Giovanni Falcone iyo Paolo Borsellino,
Weeraradii bambaano ee lagu dilay 1993-kii ee Milan, Florence iyo Rome
Afduubkii, jirdilka iyo dilka loo geystay wiil 11 jir ah oo uu dhalay markhaatiga maafiyada ah
Messina Denaro ayaa mar ku faanay inuu “buuxi karo qabuuraha” dhibbanayaashiisa.
Madaxa Maafiyada ayaa sidoo kale kormeeray racket-ka, qashin-qubka sharci-darrada ah, lacag-dhaqidda iyo ka ganacsiga maandooriyaha ee ururka awoodda badan ee Cosa Nostra ee ururrada dembiyada abaabulan.
Waxaa la sheegay inuu ahaa ilaaliyaha Totò Riina, oo ah madaxa qabiilka Corleone, kaas oo la xiray 1993 ka dib 23 sano oo baxsad ah.
Qabiilada lagu naaneeso Messina Denaro “Diabolik” – magaca tuugta aan la qabsan karin ee taxanaha buugaagta majaajillada – iyo “U Siccu” (maqan).
Waxa loo malaynayaa inuu yahay Cosa Nostra “ilaaliye sir ah” ee ugu dambeeyay. Dad badan oo xog-ogaal ah iyo xeer-ilaaliyeyaal ayaa aaminsan in uu hayo dhammaan macluumaadka iyo magacyada kuwa ku lug lahaa dhowr ka mid ah dembiyada ugu caansan ee Mafia, oo ay ku jiraan weerarradii bam ee lagu dilay garsoorayaasha Falcone iyo Borsellino.
In kasta oo Messina Denaro uu baxsad ahaa tan iyo 1993-kii, haddana waxaa loo malaynayay in uu wali amaro ka soo saari jiray maamulladiisa meelo kala duwan oo qarsoodi ah.
Tobannaankii sano ee la soo dhaafay, baarayaasha Talyaanigu waxay inta badan ku dhawaadeen inay qabtaan Messina Denaro iyagoo ilaalinaya kuwa isaga ugu dhow.
Tani waxay keentay in la xidho walaashiis Patrizia iyo dhawr qof oo kale oo la shaqayn jiray 2013. Bilaysku waxa kale oo ay qabteen meherado qiimo leh oo lala xidhiidhiyay Messina Denaro, taasoo ka dhigtay inuu sii dheeraado go’doon.
Si kastaba ha ahaatee, sawirro yar oo Messina Denaro ah ayaa jiray oo booliisku waxay ku qasbanaadeen inay ku tiirsanaadaan isku-dhafka dhijitaalka ah si ay dib ugu dhisaan muuqaalkiisa tobaneeyo sano ka dib markii uu baxsad ahaa. Duubista codkiisa lama sii dayn ilaa 2021.
Bishii Sebtembar 2021, taageere Formula 1 ah oo u dhashay Liverpool ayaa lagu xiray qori caaradiisa makhaayad ku taal Nederlaan ka dib markii lagu qalday Messina Denaro.
Dadka Talyaaniga ah ayaa subaxnimadii isniinta ku dheggan shashooyinkooda markii uu soo baxay warka sheegaya in la xiray madaxa maafiyada.
Muddo sanado ah, Messina Denaro waxay calaamad u ahayd awood la’aanta gobolka si ay u gaarto heerarka sare ee ururrada dembiyada abaabulan.
Xarigiisa ayaa noqon doona astaan lama filaan ah oo rajo laga qabo in Maafiyada laga ciribtiro xitaa gobollada koonfureed ee dalka, oo loo arko in maamulkaasi uu ka maqan yahay, isla markaana aan wax qabad lahayn.
Anna Sergi oo ah borofisar ku takhasusay dambiyada ee jaamacadda Essex ayaa BBC u sheegtay in xadhiga Messina Denaro aanu ahayn mid calaamad u ah in uu yahay madaxa Cosa Nostra, balse uu matalo qofkii ugu dambeeyay ee baxsada ee ay dawladda Talyaanigu runtii rabeen in ay gacanta ku dhigaan.