10 Diseembar 2020″ / AFP/ Aljazeeea
54-da dal ee Afrika ah ayaa hadda waxaa la xaqiijiyay in ay diiwaan galiyeen in ka badan 2.3 milyan oo KIIS oo ah cudurka COVID-19 .
Agaasimaha Xarumaha Afrika ee Xakamaynta iyo Kahortagga Cudurrada John Nkengasong ayaa Khamiistii ka digay in Afrika laga yaabo in aysan arkin tallaal illaa laga gaaro rubuca labaad ee 2021.
Sarkaalka ugu sareeya caafimaadka bulshada Africa wuxuu yiri “waxay noqon doontaa wax aad u xun in la arko” wadamada hodanka ah ee qaata talaalka COVID-19 halka wadamada afrika ay ka maqnaanayaan, gaar ahaan iyadoo kororka cusub ee kiisaska uu ka bilaabmayo qaarada 1.3 bilyan oo qof.
Nkengasong waxa uu ugu yeeray “arin aan u wanaaagsaneeyn ” Bulshada caalamka ,wuxuuna ku booriyay Qaramada Midoobay inay u yeerto kulan gaar ah oo looga hadlayo anshaxa iyo cadaalad qaybsiga talaalada si looga fogaado “kalsooni darada dadyoow ku nool daafaha aduunka, Isaga oo hadalkiisa sal uga dhigay in uu yahay mid la xiriira danta guud”.
Hadalka agaasimaha ayaa imanaya maalin kadib markii warbixin ay soo saartay isbahaysiga talaalka ee dadka ay ka digtay in boqolkiiba 90 boqolkiiba dadka ku nool daraasiin dal oo faqiir ah ay seegayaan talaalka coronavirus sanadka soo socda.
Isbahaysiga ayaa warbixintiisa ku sheegay in dalalka hodanka ah ay keeneen qiyaaso ku filan oo ay ku talaalaan dhamaan dadkooda ku dhowaad seddex jibaar, taas oo ka dhigeysa in 67 wadan oo faqri ah kaliya ay ku filan yihiin in la talaalo mid ka mid ah 10 qof.
COVID-19 laguma jabin doono reer galbeedka kaliya, ayuu yiri, wuxuuna ujeedo ka lahaa “wada hadalada maanta ee shakiga” iyadoo wadamada qaniga ah ay iibsadaan talaalada “in kabadan baahidooda inta aan nahay Afrika wali waxaan la halgameynaa xarunta COVAX”, Hindisaha caalamiga ah ee loogu talagalay in ugu yaraan qaar tallaalada loo gaarsiiyo waddamada horumaray.
XAYEEYSIIN”
Afrika ma heli doonto tallaal ku filan oo ka socda COVAX si loo gaaro himilada ah in la tallaalo boqolkiiba 60 dadweynaha si loo helo xasaanadda xoolaha, ayuu yiri Nkengasong, wuxuuna ka codsaday waddamada qiyaasta xad dhaafka ah leh in la siiyo COVAX ama dalalka u baahan.
“Waxaan u baahanahay inaan muujino iskaashi caalami ah, iyo midnimo caalami ah,” ayuu yiri. “Waqtigii lagu turjumi lahaa ereyadaas awooda badan ficil ayaa hada socda.”
Qoraal uu soo saaray Steve Cockburn, madaxa Amnesty International ee cadaalada iyo dhaqaalaha bulshada, wuxuu ku yiri: “Wadamada qaniga ah waxaa saaran waajibaad cad oo xuquuqul insaanka ah oo kaliya ma ahan oo kaliya inay ka fogaadaan ficilada wax u dhimaya helitaanka talaalada meelo kale laakiin sidoo kale inay iskaashi la sameeyaan oo ay gargaar siiyaan wadamada u baahan waa. ”
Sida laga soo xigtay Oxfam, Kanada waxay soo iibsatay qiyaaso ku filan oo ay ku tallaalayso dadkeeda shan jeer, halka Kuuriyada Koofureed oo iyaduna ah hormuudka dhaqaalaha adduunka, ay iibsatay tallaal ku filan 88 boqolkiiba dadkeeda oo ka badan 50 milyan oo qof.
XIGASHO: AL JAZEERA IYO WAKAALADAHA WARKA