7″ June “2022” Allafrica.com
Africa waxay eegeeysaa Gogoldhigga Caafimaadka iyo Ladnaanta – Badbaadada, Nabadda iyo Amniga iyadoo mudnaanta la siinayo Isku-tiirsanaanta nabadda iyo caafimaadka oo xoogga saaraysa horumarinta amni loo marayo bixinta daryeelka, caafimaadka bulshada
Wadamada xubnaha ka ah WHO waxay isku raaceen in nabad lagu soo dabaalo meelaha ay colaaduhu saameeyeen, in gargaar caafimaad oo wanaagsan iyo agab caafimaad loo helo dhammaan.
Qaar ka mid ah hababka la soo jeediyay waxaa ka mid ah in barnaamijyada WHO ay tahay in ay gaaraan qaybsanaan caafimaad iyo mid nabadeed oo heer waddan ah iyada oo la xoojinayo habka Caafimaadka Nabadda.
Haddaba, Hal-abuurka Caafimaadka Adduunka ee Nabadda ayaa looga hadlay shirkii 75-aad ee Golaha Caafimaadka Adduunka (WHA) ee Switzerland,
Hindisaha cusub ee wufuud ka qaybgalaysa shirka ayaa codsaday in dib loo doorto Agaasimaha Guud Tedros Adhanom Ghebreyesus wuxuu la tashadaa dhammaan xubnaha si loo helo waddo loo marayo hirgelinta warbixinta WHO ee ku saabsan.
Golaha caafimaadka ee ugu horreeya qof ahaan tan iyo bilawgii faafitaanka Covid-19 waxaa la qabtay 22-28 Maajo, 2022 iyadoo hal-ku-dheggiisu yahay Caafimaadka Nabadda, Nabadda Caafimaadka.
Isagoo ku hadlaya magaca 43-da xubnood ee WHO Afro, ergada ka socota Sierra Leone ayaa sheegay in loo baahan yahay in la sameeyo caynsanaan caafimaad oo caalami ah maadaama ay la jaanqaadi doonto hawlaha WHO ee hoos imaanaya Barnaamijka Saddex iyo Tobanka Guud ee Shaqada 2019 – 2023, oo lagu beegsanayo saddex-bilyan.
Hal tusaale oo ka mid ah waxqabadyada Caafimaadka ee WHO ee Nabadda waa caafimaadka maskaxda ee bulshada iyo maskaxda ee dhalinyarada ay saameeyeen iskahorimaadyada Soomaaliya laga bilaabo 2020.
WHO waxay diyaarisay manhaj tababar iyo kulamo tababar oo ay wax ku barato ilaa 80 shaqaale caafimaad ah kuwaas oo bixin kara caafimaadka dhimirka iyo cilmi-nafsiga bulshada oo soo hagaagtay.
Kalfadhiga sanadkan ee Golaha Caafimaadka uu diiradda saaray mawduuca “Caafimaadka Nabadda,
Dunidan ay khatarta ku yihiin colaadaha, sinaan la’aanta, xasaradaha cimilada iyo masiibooyinka, ayaa lagu soo qaatay kalfadhiga 75-aad ee Golaha Caafimaadka Adduunka
Adeegyada Taageerada (MHPSS) ee dadka deegaanka ee la ildaran arrimaha caafimaadka dhimirka ee ay keeneen iskahorimaadyo ba’an iyo kuwo daba dheeraaday.
Iyada oo la eegayo muhiimadda ay leedahay in la dhiso meere caafimaad qaba oo nabad ah oo laga faa’iidaysan karo isugudbinta ilmiga, xogta,farsamada iyo hal-abuurka.
Hindisahani waxa uu bartilmaansaday dhalinyarada nugul ee ku jira goobaha colaadaha,
“Gobolka Afrika wuxuu taageeraa Hindisaha Caafimaadka Caalamiga ah ee Nabadda ee khuseeya labadaba guusha barnaamijyada caafimaadka iyo muhiimadda nabadda oo ay ku jiraan sinnaanta, ka-qaybgalka, lahaanshaha maxalliga ah ama hoggaanka iyo xilliyada gaarka ah.
Gobolka Afrika wuxuu ku qanacsan yahay in uu jiro Caafimaad ma ahaan doono nabad la’aan iyo caafimaad la’aan nabad la’aan,” ayay u taagan tahay ayuu yiri wakiilka WHO Afro.
Xubnaha waxa kale oo ay ka dhegeysteen hay’ado caalami ah oo xidhiidh la leh WHO oo ay ku jiraan Ururka Caalamiga ah ee Ururka Ardayda Caafimaadka (IFMSA) iyo Golaha Kalkaaliyeyaasha Caalamiga ah (ICN.
Waxay sheegtay in IFSA ay si xooggan u taageerto ka-qaybgalka dhallinyarada ee horumarinta barnaamijyada caafimaadka wax ka qabashada nabadda iyo siyaasado siman oo xoojinaya caddaaladda bulshada.
. Kalkaalisada & Maamulaha Golaha Caalamiga ah
Kalkaaliyeyaasha, Howard Catton ayaa iftiimiyay hindise uu ururkiisa ku magacaabay Kalkaaliyeyaasha Nabadda Initiative oo ay taageerayaan kalkaaliyeyaasha adduunka oo dhan iyo wadajirka kalkaalisada caalamiga ah iyo taageerada bini’aadanimo ee ka jawaabaya duulaanka Ukraine.
“Anigoo ku hadlaya magaca dhammaan 28 milyan oo kalkaaliye caafimaad ah oo adduunka oo dhan ah, waxaan aaminsanahay in caafimaadka iyo ladnaanta ay yihiin tiirarka badbaadada iyo amniga,
Nabadda iyo caafimaadka ayaa sidoo kale ah kuwo aan kala maarmin, qiyamka xirfadda kalkaalinta sida caddaaladda, ixtiraamka, sinnaanta, xuquuqul insaanka.
Kalkaaliyayaasha caafimaadku waa aasaaska nabadda, iyagoo ku ilaalinaya kuwan shaqadooda maalinlaha ah, kalkaaliyayaasha caafimaadku waa kuwa saameeya nabadda, diblomaasiyadda nabadda iyo dhismaha nabadda. Kalkaaliyeyaasha ka shaqeeya jiidda hore ee iskahorimaadyada jilicsan iyo goobaha nugul waxay bixiyaan daryeel ku salaysan dhexdhexaadnimo, dib-u-heshiisiin iyo bogsiin,” ayuu yidhi.
WHA waxay codsatay horumarinta qorshe-hawleed iyada oo si buuxda ula tashanaysa Dawladaha xubnaha ka ah, Kormeerayaasha, hay’adaha kale ee Qaramada Midoobay iyo jilayaasha aan dawliga ahayn ee khuseeya xidhiidhka rasmiga ah ee WHO kaas oo loo soo bandhigi doono tixgelin 2023 by Golaha 76aad ee Caafimaadka Adduunka iyada oo loo marayo Kalfadhiga 152-aad ee Golaha Sare.
