2-June-2023
Afwerki to Putin: Dib u samee nidaamka adduunka si loo soo afjaro xukunka Mareykanka
Madaxweynaha Eritrea Isaias Afwerki ayaa ugu baaqaya Ruushka in ay kaalintooda ka qaataan sidii loo soo afjari lahaa waxa uu ugu yeeray nidaamka caalamiga ah ee hal-xidhaale ee muddada dheer ka talinayay Mareykanka.
Safarka Afwerki oo qaatay afar maalmood toddobaadkan, oo uu ku casumay Madaxweynaha Ruushka Vladimir Putin, ayaa u muuqday in uu abaal-gud u yahay taageerada baaxadda leh ee ay Asmara u fidisay Moscow, oo hadda ku jirta buugaag xun oo reer Galbeedku ku qaadeen Ukraine bishii February ee sannadkii hore.
Afar cod oo ka dhacday Golaha Guud ee Qaramada Midoobay iyo Golaha Xuquuqul Insaanka ee Qaramada Midoobay, Eritrea ayaa inta badan ka hortimid go’aannada aan wanaagsanayn ee Ruushka. Waxay diiday cod loo qaaday in lagu cambaareeyo duulaanka Ruushka, baaqyo lagu cambaareynayo go’aanka Moscow ee ah qabsashada gobollada Ukraine qaarkood waxayna dhawaan u codeeyeen ‘maya’ markii Golaha Guud ee Qaramada Midoobay uu go’aansaday inuu u tilmaamo Ruushka inuu ka baxo Ukraine fadhigii Febraayo 2023.
Arbacadii, intii lagu guda jiray kulan uu Putin kula yeeshay Moscow, Mr Afwerki waxa uu sheegay in “nidaamka caalamiga ah” ee uu Maraykanku u badan yahay uu gacan ka geystay “xasaradaha iyo burburka adduunka oo dhan.”
“Waxaa lagama maarmaan ah in la cadaadiyo qaybinta agabka lagama maarmaanka ah ee loo baahan yahay si loogu gudbo nidaam cusub oo caalami ah oo xadaarad leh, kaas oo ku saleysan is ixtiraam, iskaashi, is-waafajin iyo barwaaqo, halkaas oo cadaaladda iyo sharciga uu yahay qiimaha ugu sarreeya.
“Waa inaan sameynaa waana waajib nagu ah inaan tan sameyno. Waxaan rajeynayaa, oo aan ku qanacsanahay, in Ruushku uu kaalintiisa ka qaadan doono howlgalkan bini’aadminimada oo dhan ee waddada ku aaddan midnimada iyo iskaashiga ka dhexeeya dadyowga xorta ah,” ayuu yiri hoggaamiyaha Eritrea.
Intii uu socday kulankii Arbacada, Afwerki iyo Putin waxay ka wadahadleen xiriirka labada dal, arrimaha gobolka iyo kuwa caalamiga ah ee danta guud.
Booqashada Moscow ayaa ku soo beegantay laba toddobaad uun ka dib markii hoggaamiyaha Eritrea uu safar saddex maalmood ah ku joogay Beijing, halkaas oo uu kula kulmay madaxweynaha Shiinaha Xi Jinping.
Labada quwadood ee adduunka – Shiinaha iyo Ruushka – waxa ay isku dhaceen Maraykanka, sababo la xidhiidha saamaynta sii kordhaysa, gaar ahaan Afrika iyo guud ahaan cirifka koonfureed.
Asmara, sida Moscow, waxay aad u dhaleecaysay cunaqabataynta dhaqaale ee ay reer galbeedku ku soo rogeen.
Iyadoo Moscow lagu cunaqabateeyey duulaanka Ukraine, madaxda ugu sareysa Asmara iyo qaar ka mid ah hay’adaha dowladda waxaa cunaqabateyn ku soo rogay Mareykanka oo ciidamo u diray Itoobiya intii uu socday dagaalkii Tigray.
Dagaalka waqooyiga Itoobiya ayaa soo afjaray bishii November ee la soo dhaafay ka dib markii laba sano uu dagaal ku dhex maray ciidamada Itoobiya iyo jabhadda Tigray People’s Liberation Front ee Eritrea farta lagu fiiqay tacadiyo ka dhan ah dadka rayidka ah ee Tigrayga.
Mr Putin ayaa hoosta ka xariiqay in booqashadii ugu horeysay ee rasmi ah ee Afwerki uu ku tago Ruushka ay gacan weyn ka geysatay horumarinta xiriirka labada dal.
Labada dhinac ayaa xiriir diblomaasiyadeed sameystay 30 sano ka hor, balse bishii Janaayo ee sanadkan ayay aheyd markii Ruushka uu diblomaasigii ugu sarreeyay u diray Asmara, wasiirka arrimaha dibadda Sergey Lavrov.
