17″ Aug”2022″SOURCE: NEWS AGENCIES
Caawimo la’aanta Tigrayga oo ay ugu wacan tahay midabka maqaarka, ayuu yidhi madaxa WHO
Madaxa WHO ayaa sheegay in xaaladda gobolka woqooyiga Itoobiya ay tahay ‘dhibaatooyinka bini’aadantinimo ee ugu xun adduunka’ wuxuuna waydiiyay sababta aysan u helin dareen la mid ah colaadda Ukraine.
Madaxa Hay’adda Caafimaadka Adduunka ee WHO ayaa ku tilmaamay “masiibada bani’aadamka sameeyey” ee ka dhacday gobolka Tigray ee Itoobiya inay tahay “masiibadii ugu xumayd ee ka dhacda dhulka” wuxuuna su’aal ka keenay in madaxda caalamku aysan wax jawaab ah ka bixin sababo la xiriira midabka maqaarka dadka. ee Tigray”.
Agaasimaha guud ee WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus ayaa sheegay in “arxandarro aan la qiyaasi karin” lagu hayo lix milyan oo qof oo ku nool gobolka waqooyi, si wax ku ool ah looga jaray adeegyada aasaasiga ah muddo ku dhow laba sano.
Isagoo ugu yeeraya “dhibaatada bini’aadantinimo ee ugu xun aduunka”, Tedros wuxuu su’aal qiiro leh ku weydiiyay sababta xaaladdu aysan u helin dareen la mid ah sida iskahorimaadka Ukraine. Tedros, oo isagu ka soo jeeda Tigray, ayaa soo jeediyay in cunsuriyaddu ay tahay sababta ay xaaladdu uga dambaynayso Ukraine marka loo eego dareenka caalamiga ah.
“Malaha sababtu waa midabka maqaarka dadka,” Tedros ayaa u sheegay shir jaraa’id oo muuqaal ah. Bishii Abriil ee sannadkan, hadal kooban, wuxuu su’aal ka keenay in “nolosha madow iyo caddaanka” ee xaaladaha degdegga ah ee adduunka oo dhan la siiyo dareen siman.Bishii Nofeembar 2020, Ra’iisul Wasaaraha Itoobiya Abiy Axmed ayaa amar ku siiyay ciidamada galay gobolka si ay u afgembiyaan Jabhadda Xoreynta Shacabka Tigray, isagoo ku eedeeyay fallaagada inay weerareen xeryaha ciidamada federaalka.
Tan iyo markii uu dagaalku qarxay, gobolka waqooyi ee Itoobiya waxaa soo foodsaaray cunto yari, waxaana aad loo xaddiday helitaanka adeegyada aasaasiga ah sida korontada, isgaarsiinta iyo bangiyada.
“Natiijo ahaan, dadka Tigrayga waxay wajahayaan cudurro badan oo duumada, kudka, daacuunka, shuban biyoodka iyo kuwo kale,” Tedros ayaa u sheegay shir jaraa’id oo WHO ku qabtay Geneva. “Arxan-darradan aan la qiyaasi karin waa in la dhammeeyaa. Xalku waa nabad
Tani waa masiibada ugu xun ee adduunka ka dhacda inta aan hadlayno… Taasi waa runta qaawan.”
Waxa uu sheegay in abaaraha ka jira Geeska Afrika ay sii kordhinayaan dhibaatada.
“Waxaan ka codsanayaa dawladda Itoobiya inay arrintan si nabad ah ku xalliso. Kubadu gacanteeda ayay ku jirtaa,” ayuu yidhi wasiirkii hore ee caafimaadka iyo arrimaha dibadda ee壯陽藥 dalka.
Agaasimaha Barnaamijka Gurmadka Degdegga ah ee WHO Michael Ryan ayaa sidoo kale ka hadlay walaac la’aan muuqata oo laga qabo abaaraha iyo macluusha ka jirta Geeska Afrika, iyo dhibaatooyinka caafimaad ee ka dhashay.
“Ma jiro qof u muuqda inuu ka damqanayo waxa ka dhacaya Geeska Afrika,” ayuu yidhi Ryan, isaga oo ka hadlayay kulan warbaahineed oo muuqaal ah Arbacadii.
Ibrahima Soce Fall, oo ah kaaliyaha agaasimaha guud ee WHO ee wax ka qabashada xaaladaha degdegga ah, ayaa sheegay in soo kabashada nidaamka caafimaadka ee Tigray ay qaadan doonto “bilo iyo bilo”, iyada oo baahiyaha hadda jira aan la buuxin ka hor inta aan xitaa suurtagal ahayn in laga hadlo soo kabashada.