6″ October “2022” Aljazeera”
Ciqaabta jir dilka iyo Karbaashku waxa ay noqdeen”mid hoose” oo ku cusub qaabka ay India ula dhaqanto Muslimiinta laga tirada badan yahay iyadoo ay Isi,soo tareeyso Qaylo dhaanta kooxaha Xuquuqda aadanaha ee ku aadan Xadgudubyada Booliiska Hindiaya ay ku hayaan dadka Muslimka ah Dheeho.com
Hay’adda xuquuqda aadanaha ee Amnesty International ayaa ku tilmaantay karbaashka ay booliiska gobolka Gujarat ee galbeedka Hindiya ku hayaan ragga muslimiinta ah “xadgudub xun oo ka dhan ah xuquuqda aadanaha” taasoo muujinaysa takoor iyo Ixtiraam darro dhanka sharciga ah”.
Muuqaal ku saabsan dhacdadii Talaadadii ka dhacday tuulada Udhela ee degmada Gujarat’s Kheda ayaa baraha bulshada ku baahay. Iyadoo bandhiga xumi uu ahaa dhowr nin oo Muslimiin ah oo tiir lagu xiray oo booliis ku labisnaayeen dharka rayidka ay ulo ku garaacayaan meel fagaare ah oo ay isugu soo baxeen dadweyne ay ku jireen haween iyo carruur aad ugu farxaya dhacdadaas .
Raggan oo ay boolisku ku eedeeyeen in ay dhagxaan ku tuureen goob ay ka socotay cibaadeeysiga dadka aaminsan diinta Hinduuga, ayaa la sheegay in ay dadka raali galiyeen ka hor intii aan la karbaashin oo aan la xirin,
Booliska Gujarat oo adeegsanaya aaladaha wax ku oolka ah sida lathis [ulaha] si ay u garaacaan ragga muslimiinta ah ee ay booliisku ku xireen tiir ayaa laf,ahaanteeda ah xad-gudub xun oo xuquuqul insaanka ah, waxayna muujinaysaa ixtiraam la’aantooda xagga sharciga,” Amnesty ayaa ku tiri barteeda twitter-ka.
“Waxaan xasuusineynaa Booliska Gujarat in ciqaabtu aysan marnaba ahayn ujeedo sharci ah oo ku saabsan tallaabo sharci ah, xitaa haddii la isticmaalo hub yar oo dilaa ah.
Xaaladdan oo kale, waxay si cad u indho tirtay mabaadi’da hagaya ee sharcinimada, lama huraanka, saami qaybsiga, iyo isla xisaabtanka dowladnimada India
Gujarat waa mid ka mid ah gobolada ugu badan ee Hindiya, iyadoo rabshado diimeed ay ka dhaceen 2002-dii oo lagu dilay wax ay ilo-wareedyada qaar ku qiyaaseen in ka badan 2,000 oo qof, oo u badan Muslimiin.
Xiisada diimeed ee Hindiya ayaa sare u kacday tan iyo markii Ra’iisul Wasaare Narendra Modi ee Bharatiya Janata Party (BJP) uu xukunka dalka qabtay 2014
Rabshado lala beegsaday
Siyaasiyiinta iyo dadka u ololeeya Muslimiinta ayaa sheegay in karbaashku uu yahay “mid hoose” oo ku cusub qaabka ay India ula dhaqanto Muslimiinta laga tirada badan yahay.
Imran Khedawala, oo ah sharci-dejiyaha gobolka kana tirsan xisbiga mucaaradka ah ee Congress-ka, ayaa u sheegay Al Jazeera in BJP ay si ula kac ah u abuurayso xiisado diimeed ka hor doorashooyinka gobolka iyo in saraakiisha ku lugta leh karbaashka ay tahay in lala xisaabtamo.
“Waa in baaritaan lagu sameeyo dhacdada. Sharci baa jira. Waxaan dalbanaynaa in booliiska lagu ciqaabo karbaashkan,” ayuu yidhi Khedawala.
Tan iyo markii uu Navratri bilaabay dabayaaqadii Sebtembar, Muslimiinta waxaa laga mamnuucay inay galaan munaasabadaha diineed ee dhowr meelood.
Kooxaha Hinduuga ayaa Muslimiinta ku eedeeya inay galayaan “jihaad jacayl” – aragti shirqool ah oo aan la hubin oo ragga muslimiinta ah ku eedeeya inay dumarka Hinduuska ah ku sasabtaan si ay u soo islaamaan – dhacdooyinkan oo kale.
Warbaahinta Hindiya ayaa sheegtay todobaadkii la soo dhaafay in kooxaha Hinduuga qaarkood ay hubiyeen aqoonsiga dadka galaya munaasabadaha diimeed. Waxaa dhacda in niman muslimiin ah oo meesha marayey iyagana la weeraray.
Madhya Pradesh, oo ah gobol kale oo uu xukumo BJP, mas’uuliyiinta ayaa Talaadadii burburiyay guryaha ugu yaraan saddex Muslimiin ah oo lagu eedeeyay inay dhagaxaan ku tuureen xafladaha Hinduuga, sida ay sheegtay warbaahinta maxalliga ah.
Xildhibaanka Muslimka ah ee caanka ah Asaduddin Owaisi ayaa cambaareeyay karbaashka ay booliiska Gujarat ku dhufteen.
“Maalin kasta, waxaa jira caddayn dheeraad ah oo ku saabsan xagjirnimada ballaaran. karbaashka iyo rabshadaha ay booliisku geystaan ayaa noqday wax caadi ah. Rabshadaha lala beegsanayo Muslimiinta waxaa loola dhaqmaa sidii ‘cadaalad’,” ayuu ku yiri bartiisa twitter-ka.
Apoorvanand, oo ah aqoonyahan fadhigiisu yahay New Delhi isla markaana u dhaqdhaqaaqa, ayaa u sheegay Al Jazeera “qalabka dawladeed wuxuu ku lug leeyahay beegsiga” Muslimiinta.
“Boolisku waxay ku lug leeyihiin karbaash, booliiskuna waxay cagaf ku hayaan guryaha Muslimiinta, taas oo gabi ahaanba sharci darro ah. Hindiya hadda ma ahan waddan sharcigu xukumo. Hadda waa waddan ay xukumaan tuugo waddooyin ah oo la xidhiidha fikradda Hindutva,” ayuu yidhi, isaga oo ereyga Hindi u isticmaalaya dhaqdhaqaaqa sare ee Hinduuga ee Hindiya.
Apoorvanand wuxuu sheegay in qalabka dawladda Hindiya uu u adeegayo sababta “Goons Hinduuga” iyo in muslimiintu “ma filan karaan caddaalad dalkan”.
“Iyaga [Muslimiinta] ma wajahayaan rabshado dowladeed oo dheeri ah, laakiin gobolka ayaa ku milmay shabakadda Hindutva ee aan dawliga ahayn. Tani waxay cadaysay in dhammaan ciidaha Hinduuga ay noqdeen sababta rafaadka dadka aan Hinduuga ahayn,” ayuu yidhi.