4″ November “2022” Read the original article on VOA.
Qaramada Midoobay ayaa ku warameysa in ilaa 222 milyan oo qof ay soo wajahday gaajo ba’an adduunka oo dhan — iyo in 47 milyan oo ka mid ah ay ku sugan yihiin Geeska Afrika.
Inta badan gobolka waxaa ka jira abaartii ugu darneyd muddo 40 sano ah. Ka dib afar sano oo isku xigta oo abaar ah iyo xilli shanaad oo roobabkii baaqdeen, khubarada caafimaadku waxay ka cabsi qabaan khasaare nafeed oo weyn.
Falanqaynta cusub ee Ururka Caafimaadka Adduunka ee toddobada waddan ee gobolka ayaa lagu ogaaday in cudurro dillaacay iyo xaaladaha degdegga ah ee cimilada la xiriira ay gaareen heerkii ugu sarreeyay qarnigan.
Falanqeeyayaasha ayaa diiwaan geliyay 39 xaalad caafimaad oo degdeg ah sanadkan Jabuuti, Itoobiya, Kenya, Soomaaliya, Koonfurta Suudaan, Suudaan, iyo Uganda.
Egmond Evers, oo ah maamulaha dhacdada Geeska Afrika ee WHO u qaabilsan haqab-beelka cuntada iyo caafimaadka, ayaa sheegay in dhibaatada cunto yarida ee gobolka ay sidoo kale tahay dhibaato caafimaad, iyo in masiibooyinkan mataanaha ah ay isku xidhan yihiin.
Dadka nafaqo-darradu hayso si fudud ayay u bukoonaadaan, dadka bukana si fudud ayay u nafaqa-darraan. Natiijooyinka marka cudurrada iyo nafaqo-xumada la isku daro aad bay uga sii daran yihiin,” ayuu yidhi. “Waan ognahay tan sababtoo ah isku darka daacuunka iyo nafaqo-xumada, jadeecada iyo nafaqo-xumada, cudurrada carruurta ee caadiga ah iyo nafaqo-xumada – waxaa jira cudurro ka sii daran iyo dhimasho badan. Waxaan horeyba u ognahay in 45 boqolkiiba dhammaan dhimashada carruurta ay la xiriirto nafaqo darro.”
Evers waxa ay sheegtay in cunto la’aantu ay sidoo kale keento barokac kordhay. Dadka ay haysato cunto yari, ayuu sheegay in ay ka baxaan guryahooda si ay u raadiyaan wax ay cunaan. Waxa uu xusay in tani ay ka dhigayso in ka badan 18 milyan oo qaxooti ah iyo dadka gudaha ku barokacay ay si gaar ah ugu nugul yihiin jirro iyo dhimasho.
“Barakaca macnaheedu waa kala go’a daryeelka caafimaadka ee nafaha lagu badbaadinayo, sida tallaalka, daryeelka hooyada iyo dhallaanka, laakiin sidoo kale khatarta sii kordheysa, sida biyo-xumada iyo nadaafadda, ciriiriga, nafaqo-xumada, dabeecadaha la qabsiga khatarta ah, iyo luminta dhacdooyinka nolosha,” ayuu yiri Evers. “Waxaan aragnaa in dhacdooyinkan caafimaadka bulshada ay noqonayaan kuwo caadi ah oo ay u weheliyaan cunto yarida iyo nafaqo-xumada sii kordhaysa, waxay la macno tahay inay sidoo kale noqon doonaan kuwo aad u badan.”
Abaartu maaha dhacdada cimilada xun ee ka jirta gobolka. Todobaadyadii la soo dhaafay ayaa dalalka Sudan iyo South Sudan waxaa ka da’ay roobab mahiigaan ah.
WHO ayaa sheegtay in Koonfurta Suudaan ay ka jirto daadad sannadkii afaraad oo xiriir ah; qiyaastii 40 boqolkiiba dalka ayaa ku jira biyo.