3- June-2023- Aljazeera
Madaafiic aad u badan ayaa 31-kii May ku dhacay xaafad sabool ah oo ku taalla magaalada Khartoum ee caasimadda Suudaan.
Dadka deegaanka ayaa sheegay in weerarkan ay ku dhinteen ugu yaraan 18 qof oo rayid ah, ayna ku dhaawacmeen 106 kale oo ka dhacay suuq maxalli ah, welina cidna ma oga in uu ka yimid ciidamada Suudaan ama jabhadda Rapid Support Forces (RSF) – labada dhinac ee dalka geliyey dagaal si ay isku dayaan. in la isku guulaysto
Dadka deegaanka ayaa sheegay in RSF ay u soo daad gureysay xaafadda wax yar ka dib markii uu falka dhacay, taasoo keentay in ay sii socdaan dagaallada waddooyinka ah ee ay la galayaan ciidanka, lagana cabsi qabo in dad badan oo rayid ah ay ku dhintaan rasaasta.
“Aagga weli waxaa la duqeeyay natiijadii iskahorimaadka dhexmaray labada dhinac,” ayuu yiri Fadeel Omer, 25, oo u dhaqdhaqaaqa Mayo, aagga uu weerarku ka dhacay.
“Laakin marka la geeyo [RSF] ee aagga, waxaa jirta cabsi iyaga ka badan marka loo eego duqeynta [ciidanka],” ayuu raaciyay.
Al-Burhaan waxa uu sheegay in uu u furan yahay in dib loo bilaabo wadahadalka saddex maalmood ka dib, sidaas oo ay tahay RSF waxa ay sheegtay in shuruudaha ciidanku aanay suurtagal ahayn in la buuxiyo. Sarkaal ka tirsan ciidamada ayaa la sheegay in ciidamadu ay ugu baaqeen RSF-ta in ay joojiyaan qabsashada guryaha iyo isbitaallada dadka ka hor inta aysan dib u billaabin wada xaajoodka.
Labada dhinac ayaa tan iyo markii Mareykanka lagu soo rogay cunaqabateyn ay ku doonayaan inay ku beegsadaan xabadahooda dagaalka. Iyadoo aan labada dhinac midna ka soo bixin, ayaa dadka rayidka ah qaarkood waxay ka baqayeen in ay xamili karaan dhibaatada kor u kaca ee rabshadaha. Qaar kale waxay sheegeen inay taageereen weerar ciidan oo weyn.
“Haddii taasi ay tahay waxa loo baahan yahay in laga takhaluso RSF-ta markaa sidaas ayay ahaataa,” ayuu yiri Mohamad Jamal, oo deggan Khartoum. “Waxaa nalagu xad-gudbay iyaga
RSF, oo xarunteedu ay ku taal galbeedka gobolka Darfur, waligeed kuma lahayn doorasho weyn Khartoum, magaalo taariikh ahaan hoy u ah dabaqadda dhexe iyo ganacsatada Suudaan.
Ciidamada Suudaan ayaa u yeeray gurmadyo si ay uga qeyb qaataan dagaalka ay kula jiraan kooxda ka soo horjeeda ee RSF, taasoo dhalisay cabsi soo wajahday shacabka ku nool caasimadda Khartoum oo ah in colaadda ay sii xoogeysato.
Dadka deggan qaybta koonfureed ee caasimadda ayaa soo sheegay in ay arkayeen ciidamada xoojinaya, oo ay barbar socdaan joogitaanka milatariga ee RSF, Al Jazeera’s Hiba Morgan ayaa Sabtidii ka sheegtay Omdurman, oo ah magaalo ku dhow Khartoum.
Dagaallada joogtada ah, oo socday in ka badan toddobo toddobaad tan iyo markii uu qarxay iskahorimaadka u dhexeeya jeneraallada ciidanka iyo RSF-ta ee 15-kii Abriil, ayaa ku khasbay mutadawiciin inay aasaan 180 mayd ah oo laga soo saaray aagagga dagaalka iyadoo aan la aqoonsanayn, ayay sheegtay Bisha Cas ee Suudaan Jimcihii.
Wadahadallada xabbad-joojinta waxaa loola jeeday in loo oggolaado hawl-wadeennada bani’aadamnimada inay si ammaan ah u shaqeeyaan. Balse mutadawiciinta Bisha Cas ayaa ku adkeyd in ay maraan waddooyinka si ay u soo qaadaan dadka dhintay caqabado dhanka ammaanka ah awgeed.
Intaa waxaa dheer, kooxaha gargaarku waxay la kulmaan dhibaatooyin kale, iyadoo Barnaamijka Cunnada Adduunka (WFP) ay toddobaadkan sheegtay in ku dhawaad 17,000 tan (15,400 oo tan) oo cunto gargaar ah la bililiqaystay tan iyo bilowgii iskahorimaadka.
“Gargaarka lagu dhacay El Cubeyda waxaa loogu talagalay in ka badan afar milyan oo qof oo ku nool gobolka galbeedka ee Darfur,” ayuu yiri Morgan, isaga oo tixraacaya mid ka mid ah xarumaha saadka ee ugu weyn WFP ee Afrika oo ku yaal Waqooyiga Kordofan.
“Qaar ka mid ah kuwa aan la hadalnay waxay sheegeen inay ka walaacsan yihiin inaysan ku dhicin madaafiic ama duqeyn cirka ah, laakiin xaaladda bani’aadamnimo awgeed, waxaa laga yaabaa inay u dhintaan gaajo,” ayay raacisay, iyadoo ka hadlaysa dhibaatooyinka bini’aadantinimo.
