12″ May”2023
Darruur cabsi leh ayaa ku soo ururtay Koonfurta Suudaan iyadoo dagaaladu ay ka dhacayaan dariskooda xiga
Dagaalka u dhexeeya ciidamada Sudan iyo RSF waxa uu kor u qaadi karaa geeddi-socodka nabadda ee Koonfurta Suudaan sababtoo ah dhoofinta saliidda iyo welwelka dadweynaha.
Koonfurta Suudaan ayaa weli ka soo kabanaysa dagaal sokeeye oo burburay sannado badan, laakiin hadda dhibka dariska ayaa halis gelinaya in ay sii huriyaan faraca kale ee qalalaasaha.
Falanqeeyayaasha ayaa sheegay in dagaalka u dhexeeya ciidamada Sudan iyo koox dabley ah oo lagu magacaabo Rapid Support Forces (RSF) uu kor u qaadi karo geeddi-socodka nabadeed ee ruxay dalka deriska ah ee South Sudan sababo la xiriira qulqulka saliidda iyo walaaca dadka.
Koonfurta Suudaan ayaa ka go’day Suudaan sannadkii 2011-kii, sidaas oo ay tahay haddana masiirka labada waddan ayaa weli si dhow isugu xidhan.
“Aragtida guud ee laga helayo dariiqa ayaa ah in burburka dowladda Suudaan uu gaarsiin doono rabshadaha Koonfurta Suudaan,” ayuu yiri Edmund Yakani, oo ah khabiir ku takhasusay arrimaha Koonfurta Suudaan.
Dagaalka sokeeye ee Koonfurta Suudaan ayaa qarxay sannadkii 2013-kii, kaasoo u dhexeeyay askarta daacadda u ah madaxweyne Salva Kiir iyo xoogagga fallaagada ah ee uu hoggaaminayo ku-xigeenkiisa, Riek Machar. Shan sano ka dib, labadii dhinac ee iska soo horjeeday waxay qalinka ku duugeen heshiis nabadeed oo lagu soo afjarayo dagaalka, kaasoo ay ku dhinteen dad lagu qiyaasay 400,000 oo qof, malaayiin kalena ay ku barakaceen. Geedi socodka nabadda ayaa lagu wadaa in lagu soo afjaro doorasho sanadka soo socda inkastoo khubaradu ay shaki ka qabaan in ay dhacdo.
Hadda, Koonfurta Suudaan waxay halis ugu jirtaa masiibo dhaqaale iyo colaad hor leh, haddii saliidda muhiimka ah ee ay u dhoofiso Suudaan, ay waxyeello gaarto ama ay carqaladeyso dagaallada u dhexeeya ciidammada Suudaan iyo RSF, falanqeeyayaasha ayaa u sheegay Aljazeera.
Waxaa ku dhow in ay dhib badan tahay soo laabashada kumanaan qaxooti South Sudani ah oo magangelyo weydiistay Suudaan intii uu socday dagaalka sokeeye. Soo noqoshadoodu waxay horseedi kartaa colaado maxalli ah oo soo cusboonaaday iyadoo ay ugu wacan tahay murannada dhulka iyo tirada dadka.
Lacagta saliidda
Rajada xun ee rabshadaha ku faafaya mid ka mid ah gobollada ugu saboolsan adduunka ayaa horseeday in Koonfurta Suudaan ay bilawdo dadaallo lagu dhexdhexaadinayo colaadda Suudaan, taas oo soo baxday 15-kii Abriil. Arbacadii, dawladda Koonfurta Suudaan waxay ugu baaqday ciidammada Suudaan iyo RSF inay soo diraan wufuud ilaa caasimaddeeda Juba
Sida lagu sheegay warbixin ay soo saartay kooxda xasaradaha caalamiga ah ee 2021, dakhliga ka soo xarooda shidaalka faaiidada badan leh ee South Sudan ayaa si xamaasad leh u haya dawladda midnimada qaranka, taas oo ay ugu wacan tahay lacagaha joogtada ah ee la siiyo kuwa daacada u ah Kiir iyo Machar.
Laakin maadaama ay ku tiirsan tahay dariskeeda in ay saliid u dhoofiso suuqyada caalamiga ah, South Sudan cabsida ugu weyn ayaa ah in dowladeeda taagta daran ee ku meel gaadhka ah ee Juba – iyo geedi socodkeeda nabadeed – ay burburi karaan haddii dhuumaha shidaalka ee Sudan dhex mara la carqaladeeyo.