25″ Jan”2023″SOURCE: NEWS AGENCIES
Mu’asasada, maalqabeenka u dhashay Suudaan-British, Mo Ibrahim, ayaa ilaa 2007dii. Waxay daba socotay tayada hogaaminta iyo dimoqraadiyada qaarada Africa
Africa Horumarka iyo dhaqaalaha ayaa ka gaabiyay dib u dhac ku yimid “iyadoo dalalka Suudaanta Koonfureed iyo Eritrea ay ku jiraan kaalinta ugu dambeysa Soomaaliyana ay ku soo xigto marka laeego dib u noqoshada dimuqraadiga ah ee baahsan” iyo amniga sii xumaanaya saddexdii sano ee la soo dhaafay, Aasaase Afrikaan ah ayaa sidaas yiri
Mo Ibrahim Foundation, oo la socota hoggaanka iyo dimoqraadiyadda qaaradda iyada oo loo marayo Ibrahim Index of African Governance (IIAG) ayaa daaha ka qaaday daabacaadda 2022 Arbacadii.
Waxa ay sheegtay in “horumar yar” laga gaaray maamul wanaaga guud ahaan Afrika tan iyo 2012-kii, balse isbeddelku waxa uu ahaa mid “soo hagaagay” ilaa 2019-kii.
“Horumarka laga gaaray horumarka aadanaha iyo aasaaska dhaqaalaha waxaa wiiqay xaalad amni oo sii kordhaysa oo khatar ah iyo dib u dhac dimuqraadi ah oo baahsan,” ayay raacisay.
“Dowladuhu waxay si isa soo taraysa ugu nugul yihiin inay ku xad-gudbaan xuquuqda, xakameeyaan xorriyadda hadalka iyo ururrada, oo ay ku soo rogaan xannibaado goobaha madaniga ah,” ayuu yiri IIAG.
Warbixintu waxay sheegtay in isbeddelku “si degdeg ah u dardar-geliyey” markii doorashooyinkii la joojiyay meelo badan oo dawladuhu ay COVID u adeegsadeen ” marmarsiyo si ay u xakameeyaan mucaaradka”
Laakiin index-ka ayaa sheegay in in ka badan 90 boqolkiiba qaaradda ay hadda ku nool yihiin waddan uu horumarka aadanaha – caafimaadka, waxbarashada, ilaalinta bulshada iyo shuruudaha kale – uu ka sarreeyo 2012.
Shanta wadan ee sida wanaagsan uga shaqeeyay dowlad wanaaga ayaa kala ahaa Mauritius, Seychelles, Tunisia, Cape Verde iyo Botswana.
Waxa ay sidoo kale sheegtay in Gambia, Seychelles iyo qaar ka mid ah dalalka kale ay “ku-dabaaleynayaan isbeddelka qaaradda,” waxayna soo xigatay horumar ballaaran oo lagu sameeyay tirada haweenka.
“42 waddan oo Afrikaan ah, haweenku waxay arkayaan sinnaan ka weyn xagga siyaasadda iyo dhaqaalaha marka loo eego sidii ay ahayd 2012,” ayaa lagu yidhi.
