19″ December “2022
Isku dhacyada gudaha iyo dibadda ayaa saameeyay qaaradda sanadka 2022, laakiin kala-guuro badan oo nabadeed ayaa rajo geliyay african-ka
Dhibaatada cimiladu waxay ku dhacaysaa Afrika “marka ugu horeysa iyo tan ugu adag”, ayuu yiri Kevin Mugenya, oo ah lataliyaha sare ee adkeysiga iyo sugnaanta cuntada ee Afrika ee Mercy Corps, oo ah hay’ad samafal caalami ah.
Qaarada 54 wadan iyo 1.3 bilyan oo qof ayaa wajahaya “masiibo cunto xumo oo caalami ah” taasoo “ka sii dari doonta haddii jilayaashu aysan si dhaqso ah wax uga qaban”, Mugenya ayaa u 犀利士 sheegay wakaaladda wararka ee Associated Press.
In ka yar 1 boqolkiiba dhul beereed lagu qalabeeyay waraabinta qaarad ay haysato saddex-meelood meel abaaro caalami ah, beeralayda Afrika waxay la kulmaan roobab aan hagaagsanayn, heerkul sare iyo abaaro, sida lagu sheegay xaashida siyaasadda Hay’adda Lacagta Adduunka ee IMF.
Saamaynta dilaaga ah ee xaaladaha cimilada aadka u daran ayaa sii kordhay Geeska Afrika. Abaartii ugu xumayd muddo tobanaan sano ah oo lagu arkay xilli roobaadkii shanaad ee Kenya, Soomaaliya, iyo Itoobiya ayaa saameeyay ilaa 40 milyan oo qof, sida ay sheegtay Qaramada Midoobay.
Sidaas ooy tahay Somalia iyo Kenya waxaa arkeen doorsho xasiloon oo talada dalka ugu kala wareejisay si nabdoon madaxweynayaal iyadoo sidoo kale doorashooyin nabdoon ay ka dhaceen Angola, Lesotho iyo Senegal, waxay ahaayeen goobo ifaya oo Afrika ka soo baxay.
Nayjeeriya, 1 milyan acres (404,700 hektar) oo dhul-beereed ah ayaa waxaa qarqiyey daadadkii ugu xumaa muddo toban sano ah kaas oo barakiciyay in ka badan 1.3 milyan oo qof iyadoo ay burbureen dalagyo horeba uga sii xumaaday meelaha qaar colaadaha daba dheeraaday, ayay tiri Mercy Corps.
Sare u kaca qiimaha cunnada ee ka dhashay dagaalka Ukraine ayaa si ba’an u saameeyay dalalka Saxaraha ka hooseeya, kaasoo 44 boqolkiiba qamadigiisa ka keenay Ruushka iyo Ukraine intii u dhaxaysay 2018 iyo 2020, sida lagu sheegay tirooyinka Qaramada Midoobay.
Laakiin iskahorimaadyada hubeysan ayaa si weyn uga soo muuqday qaaradda, gaar ahaan Soomaaliya, Nigeria, Somalia Mozambique, Burkina Faso iyo Mali.
Rabshadaha xagjirka ah waxay ku hanjabeen inay ku fidaan xitaa wadamo badan, gaar ahaan gobolka Galbeedka iyo Geeska Afrika
Gobolka bari ee Jamhuuriyadda Dimuqraadiga ee Kongo waxaa ka dhacay rabshado ay geysteen dhowr maleeshiyo oo hubaysan, gaar ahaan kooxda M23. Markii amni-xumada ay sii xumaatay, fallaagada M23-na ay u soo dhaqaaqday inay qabsato dhul, oo ay ku jirto magaalo weyn bishii Ogosto, DRC iyo Rwanda oo deriska la ah waxay ku hanjabeen inay dagaal geli doonaan iyadoo dhinac walba uu dhinaca kale ku eedeeyay inuu taageero kooxaha hubeysan ee gobolka qaniga ku ah macdanta.
Itoobiya, sii joogitaanka Eritrea ee ciidamada huwanta ah ee dawladda kuwaas oo lagu eedeeyay qaar ka mid ah tacaddiyadii ugu xumaa ee dagaalkii labada sano socday ee u dhexeeyay ciidamada Itoobiya iyo kuwa gobolka Tigreega ayaa halis gelinaya heshiis nabadeed bishii November si loo soo afjaro colaadda oo aad uga dhimatey mid ka mid ah Ukraine.
Labadii afgambi ee Burkina Faso – kii ugu horreeyay bishii Janaayo iyo mid kale oo dhacay Sebtembar – waxay keentay ku lug lahaanshaha Ruushka ee waddanka Galbeedka Afrika. Saacado gudahooda ka dib afgambigii labaad, madaxa calooshood u shaqeystayaasha Ruushka ee hadhsan, kooxda Wagner, ayaa ka mid ahaa dadkii ugu horeeyay ee u hambalyeeyay hogaamiyaha cusub ee militariga.
Calooshood u shaqeystayaasha Wagner Group ayaa mar hore saldhig u ah Ruushka ugu yaraan nus darsin dalal Afrikaan ah. Dalalkaas waxaa ka mid ah Jamhuuriyadda Afrikada Dhexe, Suudaan iyo Maali, kuwaas oo la dagaallamaya kacdoon hubeysan oo la mid ah kii Burkina Faso oo ay ku dhinteen kumannaan qof, kuna barakaceen ilaa laba milyan oo qof. Kooxda Wagner ayaa lagu eedeeyay in ay Mali ka geysatay xadgudubyo ka dhan ah xuquuqda aadanaha
