18″ January “2022
Iyadoo ay sii kordheeyso macluusha iyo cuno yaraanta ay abaarahuhu wehliyaan ayay xukuumada Abiy sii wadaa wali duqeeymo aan kala joogsi lahayn xir,xirid iyo carqaladeeynta howlaha gargaarka taas oo gacan ka geeysatay in ay sii xumaato xaalada
Maamulka Abiy oo lagu eedeeyay xadgudubyo ka dhan ah xuquuqda aadanaha ayaa ka horyimid in ay la shaqeeyn baaritaanka caalami ah oo lagu sameeyo tacadiyo ay wadajir u baleen ciidamada Ethiopia iyo Eritrea gobolka waqooyiga Tigray.
Qaraarka, oo uu keenay Midowga Yurub oo ay taageerayaan dawladaha reer galbeedka, ayaa la meelmariyay Jimcihii inkasta oo ay diidmo ka heleen dawladda Itoobiya, oo ku eedaysay hay’adda Qaramada Midoobay in loo isticmaalo “qalabka cadaadiska siyaasadeed” waxayna ballan-qaadday inaysan la shaqayn.
Codbixintii ka dhacday madasha 47-da xubnood ah ee ka dhacay Geneva ayaa waxaa taageeray 21 dowladood, 15 ka mid ah ayaa diiday Shiinaha iyo Ruushka, waxaana ka aamusay 11.
Kooxda Afrikaanka ah ayaa sidoo kale ku baaqay in qaraarka la diido, iyaga oo sheegay in habka baaritaanka ee la soo jeediyay uu yahay “mid aan faa’iido lahayn oo laga yaabo in uu sii xumeeyo xiisadaha”. Lix waddan oo Afrikaan ah oo ay ku jiraan Senegal iyo Suudaan ayaa jabiyay oo ka aamusay.
Guddi khubaro ah oo ka kooban saddex xubnood ayaa heli doona sannad si ay u “dejiyaan xaqiiqooyinka iyo duruufaha ku xeeran xadgudubyada iyo xadgudubyada la sheegay, si ay u ururiyaan oo ay u xafidaan cadaymaha, iyo in ay aqoonsadaan kuwa mas’uulka ka ah”, sida ku cad qaraarka.
Horaantii, Nada al-Nashif, ku xigeenka madaxa xuquuqul insaanka, ayaa golaha u sheegtay in Qaramada Midoobay ay sii wadayso helitaanka “warbixino lagu kalsoonaan karo” oo sheegaya in dhammaan dhinacyada isku haya ciidamada dowladda iyo dagaalyahannada ka soo jeeda waqooyiga gobolka Tigray ay gaysteen xadgudubyo aad u daran oo ka dhan ah xuquuqda aadanaha.
Itoobiya oo ku gacan seyrtay hindise cusub oo baaritaan ah oo ka dhacay fadhiga hay’adda xuquuqda aadanaha ee Qaramada Midoobay
Wafdiga Midowga Yurub u jooga Qaramada Midoobay ee ku sugan magaalada Geneva ayaa soo dhaweeyay qaadashada qaraarka. “Tiro ka mid ah xadgudubyadan waxay noqon karaan dembiyo ka dhan ah bini’aadantinimada, waxayna si degdeg ah ugu baahan yihiin baaritaanno dheeraad ah oo ay sameeyaan khubaro madax-bannaan,” ayaa lagu yiri bayaan.
Colaadda Itoobiya waxa ku dhintay kumannaan qof, barakicisay in ka badan laba milyan waxana ay boqolaal kun ku riixday macaluul, sida ay sheegtay Qaramada Midoobay.
Qowmiyadda Tigreega ee ku nool guud ahaan dalka ayaa sheegay in xabsiga lagu hayo si sharci darro ah, halka dadka rayidka ah ee Tigrayga ay ku tilmaameen kufsi wadareed, macaluul ay sababtay bini’aadam iyo cayrin ballaaran.
Ciidamada Tigreega ayaa sidoo kale wajahaya eedeymo isa soo taraya oo isugu jira tacadiyo ay ka mid yihiin dil iyo kufsi, kadib markii ay bilihii lasoo dhaafay dagaal kula galeen gobolada ay dariska yihiin Itoobiya ee Axmaarada iyo Canfarta.
Haweenay Itoobiyaan ah ayaa dadka kale kala doodaysa qaybinta digirta jaalaha ah ee kala qaybsan ka dib markii ay qaybiyeen Ururka Gargaarka ee Tigray magaalada Agula, ee gobolka Tigray ee waqooyiga Itoobiya,
Sarkaal ka tirsan Hay’adda Qaramada Midoobay u qaabilsan Cunnada Adduunka ayaa isla shirkaas warbixin kooban ka sheegay in hawlgalladeeda woqooyiga Itoobiya “ay ku dhow yihiin inay joogsadaan” dagaal xooggan oo ka ag dhow.
” Cunto la’aan, shidaal la’aan, la’aanteed, waxaan joognaa qarka masiibo bini’aadanimo oo weyn,” ayuu yiri Thomson Phiri oo ka tirsan WFP.
Dagaal muddo sanad ah ka socday dalka Itoobiya oo u dhaxeeyay fallaagada ka soo jeeda gobolka Tigreega iyo ciidamada dowladda ayaa galaaftay nolosha kumannaan qof, iyadoo ay ku barakaceen in ka badan laba milyan oo qof, boqolaal kun oo qofna ay soo food saartay xaalad macluul oo kale ah.
Colaadda Itoobiya ayaa di犀利士 shay kumannaan qof, barakicisay in ka badan laba milyan oo boqollaal kun ayay macaluul qarka u saartay
InkastooTuulooyinka qaar la bilaabay in dib loogu soo noqdo suuq iyagoo ku sii jeeda magaalada Yechila ee koonfurta dhexe ee Tigray-ga iyaga oo dhaafaya tiro badan oo baabuur la gubay
Dawladda iyo mucaaridku waa in ay dib u qeexaan habka ay siyaasadda u wadaan, oo ay ka soo saaraan khilaafaadkooda si ay muwaadiniintu u qaataan heshiis siyaasadeed oo lagu wadahadlo.
dhammaan dhinacyada waxay u baahan yihiin inay fahmaan waxa sababay rabshadaha galaaftay nolosha kumannaanka tan iyo 2020 Ka Taas sababi.karta joojinta colaadda
Xafiiska xuquuqul insaanka ee Qaramada Midoobay ayaa ka dayriyay todobaadkii hore weerarrada cirka ee Itoobiya, wuxuuna sheegay in 108 lagu dilay bishan
Xafiiska xuquuqul insaanka ee Qaramada Midoobay ayaa ka dayriyay weerarrada cirka ee Itoobiya, wuxuuna sheegay in 108 lagu dilay bishan
Xoghayaha guud ee Qaramada Midoobay Antonio Guterres ayaa sheegay galinkii dambe ee jimcihii in uu “wadnaha ka jabay dhibaatada haysata dadka Itoobiya,” isagoo mar kale ka codsaday dhinacyada inay dagaalka joojiyaan.
“Dhammaan dadka u baahan gargaarka bini’aadantinimo waa in ay helaan sida ugu dhaqsaha badan, waa waqtigii la bilaabi lahaa wadahadal iyo dib u heshiisiin” ayuu soo dhigay bartiisa Twitter-ka.
Throssell ayaa ugu baaqay madaxda Itoobiya iyo xulafadooda in ay xaqiijiyaan ilaalinta dadka rayidka ah si waafaqsan sharciga caalamiga ah ee u baahan in la xaqiijiyo in bartilmaameedyadu ay yihiin ciidan.
“Ku guuldareysiga in la ixtiraamo mabaadi’da kala soocida iyo saami qaybsiga waxay noqon kartaa dembiyo dagaal,” ayay tidhi.
Afhayeenka ciidamada Itoobiya Korneyl Getnet Adane iyo afhayeenka dowladda Legesse Tulu ayaan si degdeg ah uga jawaabin codsi ku saabsan shaqo joojinta lagu eedeeyay.
Dawladdu waxay hore u beenisay in ay beegsatay dadka rayidka ah iskahorimaadka 14 bilood jirsaday ee ay kula jiraan ciidamada Tigreega ee kacdoonka wada. Jabhadda TPLF ee dagaalka kula jirta dowladda dhexe ayaa la aaminsan yahay in aysan lahayn awood dhanka hawada ah oo ay ku qaadi karto weerarro.
MUQDISHO