15″ June”2022″https://www.nytimes.com/
GENEVA – Madaxa xaafiis goboleedka Yurub ee Ururka Caafimaadka Adduunka ayaa arbacadii ku baaqay tallaabo degdeg ah oo ay qaadaan mas’uuliyiinta iyo kooxaha rayidka ah si loo xakameeyo kiisaska sii kordhaya ee cudurka daanyeerka taasoo uu sheegay inay khatar dhab ah ku tahay caafimaadka bulshada.
Yurub waxay u soo baxday in ay xudun moqoto faafitaanka cudurka daanyeerka, iyadoo in ka badan 1,500 xaaladood laga helay 25 waddan oo Yurub ah, kuwaas oo ah 85 boqolkiiba kiisaska adduunka, sarkaalka, Dr. Hans Kluge, oo ah agaasimaha WHO ee dalalka Yurub. ayaa shir jaraa’id ku sheegay.
Hay’ada Caafimaadka Aduunka. waxay isugu yeeri doontaa guddigeeda xaaladaha degdegga ah ee Geneva toddobaadka soo socda, Dr. Kluge ayaa intaas ku daray, si loo go’aamiyo haddii dillaacay uu ka dhigan yahay xaalad degdeg ah oo caafimaad dadweyne oo walaac caalami ah leh, bayaan rasmi ah oo ku baaqaya jawaab celin isku dhafan oo ka dhexeeya waddamada.
Baaxadda cudurkan dillaacay wuxuu keenayaa khatar dhab ah,” Dr. Kluge ayaa yidhi. “Mar kasta oo uu fayrasku sii wareego, waa in ka badan wuxuu sii kordhin doonaa gaarigiisa, waana sii adkaan doontaa cagaha uu cudurku ku sii jiri doono waddamo aan fiicneyn.”
Busbuska daayeerku waa caabuq fayras ah oo ku faafay galbeedka Afrika, laakiin hadda waxa uu ku fiday 39 waddan, oo ay ku jiraan 32 ka mid ah oo aan hore u lahayn, W.H.O. agaasimaha Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, ayaa u sheegay suxufiyiinta talaadadii.
Wadamada ka baxsan Afrika iyo Yurub ee la aqoonsaday kiisaska cudurka daanyeerka waxaa ka mid ah Australia, Brazil, Canada, Israel iyo Mareykanka.
Caabuqyada inta badan waxay ka dhashaan xiriir dhow oo jireed waxayna inta badan saameeyaan ragga galmoodka la leh ragga, laakiin sidoo kale waxay ku faafi karaan dhibcaha neefsashada ee waji ka waji oo dheer, Andrea Ammon, oo ah agaasimaha Xarunta Yurub ee Kahortagga iyo Xakamaynta Cudurrada, ayaa yiri shirkii jaraa’id ee Arbacadii.
Kiisaska busbuska ayaa sidoo kale laga dhex helay xubnaha qoyska ee dhow, laakiin halista gudbinta dadweynaha guud, ayuu yiri Dr.Kluge
Busbuska kuma xidhna koox bulsho oo keli ah, ayuu yidhi Dr. Kluge, isaga oo ka digay in fayraska oo lagu dhaleeceeyo sida cudur khaniis ah. In ay wax u dhimi doonto dadaallada lagu horumarinayo jawaab-celin caafimaad oo wax ku ool ah in laga bixiyo ,si lamid ah H.I.V. iyo AIDS-ka.
Hay’ada Caafimaadka Aduunka. ayaa sheegtay sanadkan 27 qof in ay ugu dhinteen Africa cudurka Monkey Pox balse wax dhimsho ah wali Yurub kama dhicin.
Infekshannada inta badan waa kuwo fudud oo aan u baahnayn isbitaal, laakiin dadka xiriirka dhow la leh kuwa qaba fayraska waa inay sidoo kale karantiilaan 21 maalmood.
Dr. Kluge ayaa ku celiyay cabsida uu ka qabo in faafitaanka cudurka daanyeerka laga yaabo inuu soo dedejiyo bilaha xagaaga ee Yurub markaas oo la qaban doono boqolaal munaasabado Kibir ah, xaflado muusig iyo kulamo kale oo ballaaran,
Laakiin wuxuu sheegay in cudurka daayeerku uusan sabab u ahayn joojinta dhacdooyinka. Kulamadaasi waxa ay siiyeen fursad qaali ah oo kor loogu qaadayo wacyiga cudurka, ayuu yidhi, isaga oo ku booriyay qabanqaabiyayaasha xaflada, jaaliyadaha deegaanka iyo apps-ka shukaansiga in ay bixiyaan fariimo cad oo ku saabsan sidii looga hortagi lahaa ama loola tacaali lahaa xanuunka.
Dr. Kluge ayaa ku baaqay tallaabo degdeg ah oo ay qaadaan dalalka Yurub si kor loogu qaado la socodka, baaritaanka ogaanshaha iyo isku xigxiga hidde-sideyaasha, iyo raadinta xiriirka iyo la-hawlgalayaasha galmoodka ee dadka cudurka qaba. Hay’ada Caafimaadka Aduunka. ayaa soo saartay lacag degdeg ah si ay u xoojiso awoodda shaybaadhka ee lagu aqoonsanayo fayraska daayeerka ee dalalka ka maqan, ayuu yidhi.