31″ Jan”2022″XIGASHO AL JAZEERA
Xulka qaranka ugu darajada yar abid ka qaybgalka AFCON ee Gambia waxay noqotay wax aad uga badan In ay soo gaaraan wareega 8 dhamaadka –
Kooxda ugu hooseysa tartanka kubadda cagta Afrika ayay sanadkan u suurtagashay in ay gaaraan wareegga siddeeda dhamwqdka .
Kooxda Gambia ee AFCON ayaa ka soo muuqday ciyaartoy ilaa 17 horyaal ah, oo ay ku jiraan South Korea, Belarus iyo Sweden
Guuldaradii Gambia ka soo gaartay kooxda martida loo yahay ee Cameroon wareega 8da ee Koobka Qaramada Afrika (AFCON) usbuucii hore ayaa calaamad u ah soo afjarida bandhig aan caadi aheyn oo garoonka ka dhacay oo wax yar ka yar dhamaadka sheeko xariirada.
Laakin kobaca Gambia ee beryahan danbe waxa uu noqday mid loo sacab tumay,kadib markii xulku uu isreeb-reebka la soo baxay siddeeda kooxood ee ugu darajo xun Africa,waxana ay rigoorayaal kaga soo gudbeen Djibouti,waxana ay gaadheen sideed dhamaadka AFCON, Groupka ku garaaceen Mauritania iyo Tunisia iyo Guinea
Kooxda ugu darajada yar ee abid ka qaybgasha AFCON waxay noqotay wax aad uga badan ka qaybgalayaasha – Gambia waxay ku sugnayd guriga mid ka mid ah kuwa ugu wanaagsan Afrika.
Waxay ahayd natiijada horumarinta karti-xirfadeedka, xirfad-yaqaannimada iyo adkeysiga, wax u ekaan lahaa mid aad u fog 2018 markii Tom Saintfiet, oo ah tababaraha reer-guuraaga ee Belgium, loo magacaabay inuu tababaro The Scorpions, oo ku jira 172nd ee adduunka wakhtigaas.
Waxay lahaayeen wax yar ama ma lahayn asal ciyaarta caalamiga ah.
Sannadkii 2014-kii, Gambia ayaa xiriirka kubbadda cagta Afrika ee (CAF) laga mamnuucay muddo labo sano ah, kaddib markii lagu eedeeyay inay soo geliyeen ciyaartoy aan qaan-gaar ahayn oo ka qayb-galaya tartamada dhallinyarada.
Markii Saintfiet uu la wareegay, kooxdu kuma aysan guuleysan hal kulan oo tartan ah muddo shan sano ah.
Macalinka Belgian ayaa dhisay koox, isaga oo indha indheeyay qurbajoogta iyo indha indheynta Yurub. Ciyaartoyda sanadkan ku sugan dalka Cameroon ayaa waxaa kasoo muuqday ilaa 17-horyaal oo ay ku jiraan South Korea, Belarus iyo Sweden.
Taageerada dhaqaale ee dawladda, habayntu waxay noqotay mid xirfad leh.
“Tababaruhu wuxuu leeyahay qorshe, mid ay ciyaartoydu aaminsan yihiin, taasina waa waxa ugu muhiimsan,” ayuu yiri Momodou Bah, oo ah wariye kubbadda cagta Gambia.
“Ciyaartoyda weerarka ah waxay wax ku biiriyaan difaaca si ay u ilaaliyaan qaabka kooxda. Marxaladihii group-yada, kooxaha ka soo horjeeday marar dhif ah ayay heleen fursado cad cad. Kooxdu way is-afgarteen oo waxay ku jabeen miiska.
Markii ay Cameroon joogeen, Buea, kooxda waxaa soo food saartay walaac dhanka ammaanka ah. Askartu waxay ilaalinayeen huteelka kooxda Gambia sababta oo ah iskahorimaadka u dhexeeya ciidamada dawladda iyo kooxaha hubaysan ee maxalliga ah oo eryanayay ajandaha ka go’a Cameroon ee ay maamusho Francophone-ka.
“Laakin ma dareemayso ammaan marka aad ku haysato kumanaan askari oo kugu hareeraysan wadada duurka, geedaha,” ayuu yiri Saintfiet.
“Waddo kasta, meel kasta askarta ayaa qoryahoodii sita. Haddii ay tahay inaad ku safarto tiirarka askarta, haddii helikobtarrada ay ku duulaan garoonka si ay u sugaan ammaanka, haddii ay jiraan askar tarabuunka, haddii askartu ay taagan yihiin buurta ku xigta goobta tababarka, run ahaantii ma dareemayso ammaan. Haa, amniga waa la sugayaa laakiin waad ogtihiin inay wax dhici karaan.”
Habeenimadii ciyaartii Guinea, ciyaartoy dhowr ah ayaa ku sumoobay cunto, taasoo keentay in Saintfiet uu ka cawdo hoyga la siiyay kooxdiisa.
Wuxuu si isdaba joog ah u dalbaday ixtiraam dheeri ah Gambia, wuxuuna si weyn u dhaleeceeyay go’aankii FIFA ee ahaa in naadiyada ay fasaxaan ciyaartoyda xilli dambe tartanka.
“Waxay ahayd fadeexad. Ma tusin wax ixtiraam ah oo loo hayo xirfadda tababare kasta, ka qaybgale kasta oo AFCON ah,” ayuu yidhi. “Waa xeer aan la aqbali karin. Tani weligeed kamay dhacayn Yurub, Koonfurta Ameerika ama tartan kasta oo kale oo weyn.”
Qorshaha ciyaarta
Siddeeddii u dambaysay, Saintfiet iyo Gambia waxay ku adkaysteen qorshihii ciyaarta ee si wanaagsan ugu adeegay intii uu socday tartanka. Waxay si qoto dheer u difaaceen oo ay u nuugeen cadaadiska, iyagoo Cameroon ku xaddiday fursadihii nuska ahaa markii hore. Laakiin ma jirin wax soo laabasho ah oo ka yimid Karl Toko Ekambi ee qeybtii labaad, xitaa ka dib markii la soo bandhigay Ebrima Darboe, Modou Barrow iyo Ebrima Colley.
Laakiin taageerayaasha kooxda, boos ka soo baxa wareega 8da waxay u ahayd guul lafteeda.
In yar oo Gambian ah ayaa waligood mooday inay ku ciyaarayaan AFCON, ugu yaraan dhammaan Darboe.
14, ka dib dhimashadii aabbihiis, Darboe wuxuu ka tagay guriga Bakoteh isagoo raadinaya “nolol ka wanaagsan” qoyskiisa iyo naftiisa.
Waxa uu ka soo gudbay waqooyiga Afrika oo uu uga gudbay badda Mediterranean-ka isaga oo ku safray doon halis ah, safarkaas oo lagu arkay dhimashada iyo waayista in ka badan 23,400 oo qof oo isku dayaya in ay gaaraan Yurub tan iyo 2014, sida laga soo xigtay Mashruuca Muhaajiriinta ee Qaramada Midoobay.
Ciyaaryahanka khadka dhexe ee Gambia Darboe, bidix, ayaa tartan kula jira weeraryahanka Cameroon Vincent Aboubakar intii lagu jiray Koobka Qaramada Afrika [Charly Triballeau / AFP]
Waddada Mediterranean-ka ayay hay’adda Qaramada Midoobay u qaabilsan qaxootiga ee UNHCR ku tilmaantay marinka ugu khatarta badan ee socdaalka adduunka – mid ka mid ah lixdii qof ee ka dhoofa xeebaha Waqooyiga Afrika ayaa dhinta.
Sida ilmo aan lala socon, Darboe wuxuu hoos yimid ilaalinta SPRAR ee Talyaaniga (System di Protezione per Richiedienti Asilo e Rifugiati) nidaamka ilaalinta magangalyo-doonka iyo qaxootiga).
Kubad u laad koox maxalli ah oo ku taal Rieti, Darboe waxaa arkay nin indha indheeya kooxda kubada cagta Roma ee 2017.
“Ma qiyaasi karno waxa uu soo maray,” Saintfiet ayaa u sheegay Al Jazeera.
“Safarkii anigoo 14 jir ah oo aan hubanti la’aan ku marnay dalal kala duwan oo Afrikaan ah oo cabsi badan leh. Ku fuul doon oo rajayn inaad timaadid adigoo nool dhanka kale. Waxay ku tusinaysaa go’aankiisa,壯陽藥 adkaysigiisa iyo rabitaankiisa inuu wax ku gaadho noloshiisa”.
Ku fuul doon oo rajayn inaad timaadid adigoo nool dhanka kale. Waxay ku tusinaysaa go’aankiisa, adkaysigiisa iyo rabitaankiisa inuu wax ku gaadho noloshiisa
Darboe waa mid ka mid ah lix ciyaaryahan oo fadhigoodu yahay Italy oo ku jira kooxda kuwaas oo khibradooda ka caawisay kooxda inay maraan koobkoodii ugu horeeyay ee AFCON.
Bologna’s Barrow wuxuu ahaa qalab gool dhaliyay wuxuuna caawiyay tallaabo kasta oo jidka ah.
Dhamaadkii wareega group-yada, kooxdu waxa ay iska daadiyeen difaacooda adag, abaabul xoogan, weerar celis iyo dhamaystir la’aan.
Kulankii Guinea ee isreeb-reebka, Gambians ayaa dib u soo saaray habka ay ku kalsoon yihiin, iyaga oo si adag u ilaalinaya oo edbin ah dhabarka si ay u helaan waqtiga nasashada iyaga oo aan wax gool ah laga dhalin ka hor inta aysan dhalin gool caqli badan qeybtii labaad.
“Waa wax iska caadi ah in nalagu tixgaliyo in aan nahay kuwa liita marka la eego qiimeynta xulkeena,” ayuu yiri Darboe. Laakiin haddii aad si gaar ah u eegto ciyaartoydeena – Omar Colley, Barrow, Colley, Lamin Jallow – ma aanan ahayn. Waan ixtiraamnaa kuwa naga soo horjeeda, laakiin la dagaallama.”
Guuldaradii 2-0 ka soo gaartay ma aysan dhimin doorkooda muujinta tartanka.
Scorpions-yadu waxay qayb ka ahaayeen dabaqadda dhexe ee tartanka soo baxaysay, iyadoo Comoros, Malawi iyo Cape Verde ay iyaguna caddeeyeen qiimahooda.
Saintfiet hadda waxa ay doonaysaa in ay ku dhisto guusha sibidhka Gambia si ay xoog ugu xisaabtanto mustaqbalka.
“Bilawga ka hor, waxaan idhi kani waa tartan wax lagu baranayo,” ayuu yidhi Saintfiet.
“Ma doonayo inaan noqono mayfly. Madagaskar iyo Burundi ayaa ka qeyb galay AFCON hore balse hadda ma joogaan. Ujeeddada weyn, ee salka ku haysa waa in Gambia ay noqoto waddan kubbadda cagta Afrikaan ah oo la ixtiraamo shanta ilaa 10ka sano ee soo socota.
“Si mustaqbalka aan u noqono kuwa joogta ah 2023 iyo 2025 AFCON, oo laga yaabo inaan xitaa u tartanno tikidhada Koobka Adduunka 2026 markaas oo sagaal waddan oo Afrikaan ah ay si toos ah ugu soo bixi doonaan. Taasi waa waxa iigu muhiimsan aniga, inaan u isticmaalno kan si aan u sii xoogaysano.”
XIGASHO: AL JAZEERA
