22″ October “2022” Reuters/ Aljazeera
Hogaamiyaha midigta adag ee Giorgia Meloni ayaa loo dhaariyay inay noqoto haweeneydii ugu horeysay ee ra’iisul wasaare ka noqota dalka Talyaaniga iyadoo ay soo baxayaan su’aalo la xiriira mawqifka xulafadeeda isbaheysiga ee ku wajahan Ruushka.
Hoggaamiyaha 45-jirka ah ayaa sabtidii ka hor akhriyay madaxweynaha Talyaaniga Sergio Mattarella ka dib markii xisbigeeda Brothers of Italy uu ku guuleystay in ka badan 25 boqolkiiba codadkii la dhiibtay dabayaaqadii Sebtembar.
Waxay ballan-qaadday inay ku shaqayn doonto “danta gaarka ah ee qaranka” – Ballanqaad ay markaas ku celiyeen 24-ka wasiir, oo lix ka mid ahi dumar yihiin.
Xafladda ayaa dhacday maalin ka dib markii Meloni oo ay weheliso saaxiibadeeda isbahaysiga – mayalka adag Matteo Salvini oo ka tirsan xisbiga League iyo maalqabeenka TV-ga Forza Italia Silvio Berlusconi – ayaa soo bandhigay golahooda wasiirada. Xukuumadda ayaa la filayaa inay baarlamaanka wajahdo codka kalsoonida toddobaadka soo socda.
Forza Italia’s Antonio Tajani hadda waa wasiirka arrimaha dibadda ee dalka. Waxa uu taariikh dheer la leeyahay hay’adaha Yurub, waxaana uu ahaa madaxweynaha baarlamaanka Yurub 2017.
Wasaaradda dhaqaaluhu waxay ku jiri doontaa gacmaha Giancarlo Giorgetti ee League kaas oo loo arko mid aad u taageersan Yurub, iyo mid ka mid ah kuwa ugu dhexdhexaadka ah xubnaha xisbiga.
Xafladan ayaa timid kadib markii maalmo ay xurguf ka dhex jirtay isbaheysiga talada haya iyo is qab qabsi ku aadan cida loo magacaabayo wasaaradaha muhiimka ah. Iyadoo baarlamaanka cusub uu yeeshay kalfadhigiisii ugu horeeyay usbuucii hore, sawir qarsoodi ah oo laga qaaday qoraalada Berlusconi ayaa muujiyay liis sifooyin ah oo ku sifeeyay Meloni inuu yahay “dulqaad badan, maamule, kibir iyo weerar”
Ismari waa ka dhashay hogaamiyaha Walaalaha Talyaaniga oo diiday in uu wasiirka cadaaladda u tixgeliyo nin ay isku dhow yihiin Berlusconi.
Saacado uun ka dib markii ay labadooduba u muuqdeen inay hagaajiyeen xidhiidhkooda, cajalad maqal ah oo Berlusconi ah ayaa laga siidaayay warbaahinta iyadoo dhakhtarka octogenarian-ku uu ku faanayo xidhiidhkiisa gaarka ah ee uu la leeyahay madaxweynaha Ruushka Vladimir Putin – kaas oo ay ku jiraan hadiyado la isku dhaafsado vodka iyo khamriga cas – oo u bandhigay xubnaha xisbigiisa. Sharaxaad ku saabsan sida madaxweynaha Ukraine Volodymyr Zelenskyy uu ahaa midka mas’uulka ka ah dagaalka.
Codka ayaa gariiriyay guud ahaan isbaheysiga ka dib markii Meloni uu sameeyay dadaal wadajir ah intii uu socday ololaha si uu ugu xaqiijiyo xulafada reer galbeedka ee Talyaaniga mowqifka dalka ee taageersan NATO iyo taageerada uu u hayo Ukraine ee dagaalka.
“Talyaaniga annaga oo xukuumadda ah waligiis ma noqon doono isku xirka daciifka ah ee Galbeedka,” Meloni ayaa dib u soo laabatay ka dib markii la baahiyay codka. “Waxaan rabaa in aan hogaamiyo dawlad leh siyaasad dibadeed oo cad oo aan mugdi ku jirin…. Qof kasta oo aan ku raacsanayn rukunkan ma noqon karo qayb ka mid ah dawladda.”
Laakin haddii ay adkeyd, asxaabteeda isbahaysigu waa ay gariireen, taas oo dhalisay shaki ku saabsan waxa noqon doona jagada dalka mustaqbalka fog.
“Siyaasadda dibadda ayaa hubaal ah inay tahay mid ka mid ah dhinacyada ugu muhiimsan ee wax looga qabanayo- Shakiga laga qabo isu-ururinta Talyaanigu wuxuu socday sannado, “ayuu yidhi Gregory Alegi, oo ah borofisar taariikhda iyo siyaasadda ka dhiga Jaamacadda Luiss, isaga oo tixraacaya dareenkii hore ee Dhaqdhaqaaqa Shanta Xiddig ee Shiinaha iyo mowqifka cad ee Ruushka u janjeera siyaasiyiin kale.
Waxaa ka mid ah Salvini iyo af hayeenka cusub ee loo doortay aqalka baarlamaanka Lorenzo Fontana, kuwaas oo marar badan ku adkaystay in cunaqabataynta laga qaado Moscow.
“Manhajka filo-Ruushka ee dhowr jile oo ka tirsan dowladda cusub waa ay adag tahay in la qariyo waxayna keeneysaa calaamad su’aal,” ayuu yiri Alegi.
Masiirka siyaasadeed
Meloni’s Brothers of Italy, oo la aasaasay 2012 dambaska xisbi faashiistaha ka dib, ayaa taageerayaasheeda ku soo ururiyay ajande dagaal oo ka dhan ah Midowga Yurub iyo suuqyada maaliyadeed ee caalamiga ah.
Waxay had iyo jeer kor u qaadaa shakiga xubnaha ururka iyada oo la safan xisbiga midigta fog ee Isbaanishka Vox iyo Hungary’s Orban – oo ay dhawaan EU ku eedeeyeen inay ixtiraami weyday sharciga.
Laakiin aad bay u khafiifisay codkaas markii rajada gelitaanka dawladda ay soo dhawaatay isla markaana dhaqaalaha aadka u xanuunsan ee Talyaanigu uu malaayiin euro ka helo Midowga Yurub.
Dalku waxa kale oo uu ku socdaa sicir-bararka qaniinyada ah iyo dhibaatada tamarta oo ay uga sii dartay dagaalka Ukraine – walxaha ka tagay Meloni oo leh qol yar oo isbeddel xagjir ah, ayaa yidhi goobjoogayaashu.
“Meloni way ogtahay in masiirkeeda siyaasadeed ay ku xiran tahay dhaqaalaha,” ayuu yiri Tommaso Grossi, oo ah falanqeeye siyaasadeed oo ka tirsan Xarunta Siyaasadda Yurub, iyadoo xustay inaysan kula dagaalami doonin Brussels miisaaniyad xad-dhaaf ah ama siyaasad maaliyadeed.
“Ma rabto inay noqoto Liz Truss ee Talyaaniga,” ayuu yiri Alegi – isaga oo tixraacaya hoggaamiyihii hore ee konserfatifka ee UK kaas oo sameeyay taariikh British ah isagoo sii jiraya 44 maalmood oo keliya xafiiska ka dib markii ay u dirtay suuqyo jahwareer ka dib qorshe dhaqaale oo xagjir ah markii dambe dib loo rogay.