WQ👉By/ Elmi Osman Farah Boodhari
Madaxda Somalia ayaa Hambalyo u diray Cabdiraxmaan Ciro oo loolankii doorashada kaga adkaaday Muusa biixi
Madaxweyne Xasan Iyo Reysilwasaare Xamza ayaa hambalyo u diray dadka Somaliland wax yar kadib markii lagu dhawaaqay in Hogaamiyihii Mucaaridka Somaliland Cabdiraxman Maxamed Cabdullahi Cir loo doortay Madaxweynaha maamulka la baxay Somaliland
IQoraal ka soo baxay safaaradda Maraykanka ee Soomaaliya lagu ammaanay “Rikoorka cajiibka ah ee Somaliland ee doorashooyinka iyo kala-guurka nabdoon ee awoodda,”
C/raxman Ciro ayaa helay ku dhawaad ​​64 boqolkiiba codadkii la dhiibtay, isagoo ka adkaaday musharraxa xilka hayay ee Muuse Biixi Cabdi kaas oo la shaaciyay in uu helay 35% codadkii la dhiibtay
Codbixiyaasha gobollada waqooyiga Soomaaliya ee Somaliland ayaa todobaadkii hore codkooda ka dhiibtay doorasho dib u dhac ku yimid muddo labo sano ah, sababo la xiriira colaado ,dhaqaale la’aan iyo mudo kororsi
Ma yara Caqabadaha Uu Ciro Ka Dhaxlayo Muusa biixi
Guusha Ciro waxaa horyaal caqabada uu ka dhaxlayo nidaamkii muusa biixi ooy ku jiraan xaalada Sool Iyo xiisad keentay cabsi colaadeed oo soo wajahday Geeska Afrika markii xukuumaddii hore ee caasimadda Hargeysa ay heshiis muran dhaliyay la gashay Itoobiya
Soomaliya oo si weyn uga carootay in lagu xad-gudbay qaranimadeeda, ayaa qaaday talaabo ay ugu diyaar-garoobeyso dagaal waqti dheer qaata ooy ku difaaceyso gobnimadeeda Iyadoo gunuday heshiis sadax geesood ah oo dhexmaray Somalia Eritrea Iyo Egypt
Inkastoo 11 bilood ka dib Isafgaradku uu halkiisii taagan yahay hadana Xiisad ka dhex alloonsan dalalka dariska ah ee Geeska Afrika ayaa sii xogeeysatay
“Ma daawan doono in qaranimadeena la carqaladeeyo,” ayuu ku dhawaaqay Madaxweynaha Soomaaliya Dr Hassan Sheikh Mohamud oo la hadlayay xildhibaanada baarlamaanka Isla maalintaas, Isaga oo amray in safiirka Itoobiya loo diro waddankiisa
Xiriirka labada dal ayaa xumaaday Inkastoo uu wali yahay mid ka hooseeya khatarta dagaalka toos ah oo dhexmara Somalia Iyo Itoobiya hadana somaliland yar ayaa dhexda uga jirta xiisad gobol oo khubarada qaar ay ka cabsi qabaan in ay sii kororto
Somalia waxay Itoobiya Ka Reebtay Dalalka Ka qeybqaadanaya Howlgalka cusub ee AUSSOM Iyadoo Ay Guuldareeysteen Wadahadaladii Uu Turkigu Garwadeenka Ka Ahaa
Wasaaradda arrimaha dibadda ee Soomaaliya ayaa sheegtay in dalku uu leeyahay “awoodda uu ku go’aamin karo” dalalka ay ku biirin karaan ciidamadooda howlgalka nabad ilaalinta Midowga Afrika ee soo socda, iyadoo sheegtay in “Itoobiya ay horay u geysay dalka ay keentay in Al-Shabaab ay kordhiso” dalka.
War-saxaafadeed ay wasaaraddu soo saartay 23-kii Oktoobar, 2024, ayay wasaaraddu ku sheegtay in go’aanka ku saabsan tabarucaadka ciidamada “waa inuu waafaqo danaha qaranka Soomaaliya iyo ilaalinta madax-bannaanideeda” iyadoo dalku uu ka guurayo ATMIS oo uu u wareegayo Hawlgalka Xasilinta Midowga Afrika ee Soomaaliya (AUSSOM).
Wasaaraddu waxay ku tilmaantay “ficillada hal dhinac ee Itoobiya, oo uu ku jiro heshiis sharci-darro ah oo lala galay gobolka waqooyi ee Soomaaliya,” inay yihiin tallaabooyin “ku xad-gudbinaya madax-bannaanidayada oo meesha ka saaraya kalsoonida lagama maarmaanka u ah nabad ilaalinta.” Warku wuxuu intaa ku daray in horumarradan ay saameyn ku yeesheen mawqifka Soomaaliya ee saaxiibada ciidamada ku deeqay.
Mawqifka wasaaradda ayaa imaanaya maalmo ka dib markii wasiirrada gaashaandhigga ee ka socda waddamada ay ciidamada ka joogaan Soomaaliya (TCCs), oo ay ku jirto Itoobiya, ay ku kulmeen Addis Ababa ayna muujiyeen “rabitaanka iyo diyaargarowga” inay sii wataan doorkooda nabad-ilaalinta ee Soomaaliya iyagoo ku jira howlgalka cusub.
Wada hadalka ku saabsan deeqaha ciidamada ayaa sii xoogeystay tan iyo markii ay Soomaaliya ku dhawaaqday in Itoobiya laga saaray ciidamada cusub ee Midowga Afrika, ka dib heshiis is afgarad ah oo ay kala saxiixdeen Itoobiya iyo Somaliland Janaayo 2024.
Xaaladdu waxay soo korodhay markii Masar ay Muqdisho geysay ciidamo iyo qalab milateri, ka dib Itoobiya waxay ku tilmaantay ka guurista ATMIS mid khataro badan oo gobolka ah.
Sida lagu sheegay war-murtiyeedka ka soo baxay Wasaaradda Arrimaha Dibadda Soomaaliya, Soomaaliya waxay hoggaamin doontaa jihada howlgalka iyadoo si cad diiradda u saari doonta madax-bannaanida, iyadoo raadinaysa “doorasho istiraatiiji ah oo dheeraad ah oo la-hawlgalayaasha ciidamada ah si loo hubiyo in AUSSOM ay la jaan-qaado himilooyinka amniga iyo horumarka ee Soomaaliya.”