15 November 2020
Hogaamiyaha gobolka Tigreega ee Itoobiya ayaa sheegay in ciidamadiisa ay duqeeyeen garoonka diyaaradaha ee caasimada deriska la ah Ereteria, taasi oo ah mid sii kordheysa iyadoo dagaalkii cuslaa ee waqooyiga Itoobiya ee u dhaxeeyay ciidamada dowlada federaalka iyo ciidamada Tigray uu ku faafay xadka caalamiga ah.
Madaxweynaha Tigray Debretsion Gebremichael ma uusan sheegin inta gantaal ee lagu riday Asmara Sabtidii laakiin wuxuu sheegay inay tahay magaalada kaliya ee ku taal Eritrea ee la bartilmaameedsaday.
Dagaallada Tigreega ee Itoobiya ayaa lagu sharraxay 500 oo erey Itoobiyaankii ka soo cararay dagaallada Tigreega waxay ka sheekeeyeen waxyaabihii argagaxa lahaa ee ka dhashay dagaalka
Isaga oo la hadlayey wakaaladaha wararka Axadii, waxa kale oo uu sheegay in ciidamadoodu ay la dagaallamayeen ciidamada Eriteriya “dhowr jiho” dhowrkii maalmood ee la soo dhaafay. Ma uusan cadeynin meesha laakiin wuxuu sheegay in ciidamada Eriteriya la geeyay oo ay ka dagaalamayaan xadka Itoobiya.
Ciidankiisu waxay la dagaallamayaan “16 qaybood” oo ka tirsan ciidanka Ereteriya marka lagu daro askarta Itoobiya, ayuu yidhi.
“Ilaa iyo inta ay ciidamadu halkan ka dagaallamayaan, waxaan qaadi doonnaa bartilmaameed kasta oo milatari oo sharci ah waana ridi doonnaa,” ayuu yiri Gebremichael, isagoo beeninaya wararka sheegaya in ciidammada gobolka Tigray ay galeen Eritrea.
Markii la weydiiyay suurta galnimada in la bartilmaameedsado caasimada Itoobiya, Addis Ababa, wuxuu ku jawaabay: “Ma doonayo inaan kuu sheego, laakiin gantaaladu sidoo kale waa kuwo fog.”
Saraakiisha Eriteriya ayaan ka jawaabin codsiyada la siiyay si ay faallo uga bixiyaan. Ma jiro wax hadal ah oo deg deg ah oo ka soo baxay dowladda Itoobiya oo ku saabsan sheegashada Debretsion ee ku saabsan duqeymaha lagu hayo Eritrea.
Faallooyinka Gebremichael ee warbaahinta wararka ayaa xaqiijiyay warar hore oo ka soo baxay diblomaasiyiinta duqeynta xuduudaha ee colaaddii 12-ka sano qaadatay ee Itoobiya.
Ugu yaraan saddex gantaal ayaa lagu tuuray Asmara fiidnimadii Sabtida, shan diblomaasi ayaa u sheegay wakaaladda wararka ee Reuters. Ugu yaraan laba mashruuc ayaa ku dhacay garoonka diyaaradaha ee magaalada, saddex diblomaasi ayaa sidaas yidhi. Radio Erena, oo ah xarun qurbajoog ah oo fadhigeedu yahay Paris oo la dhacsan mucaaradka Eritrea, ayaa sheegay in dadka Asmara ay soo sheegeen inay maqleen “afar qarax guud ahaan”.
Al-Jazeera’s Mohammed Adow, oo ka soo waramaya magaalada Gonder ee gobolka Amxaarada Itoobiya, wuxuu sheegay in mid ka mid ah gantaalada lagu garaacay Asmara loola dan lahaa dhisme ay degan yihiin wasaaradda warfaafinta ee Ereteriya iyo tiro warbaahin maxalli ah.
“Goobjoogayaal ayaa noo sheegaya in gantaalka lala beegsaday wasaaradda warfaafinta uu seegay calaamadihiisa uuna ku dhacay banaanka dhismaha,” ayuu yiri.
“Ma hayno wax war ah oo ku saabsan khasaaraha. Laakiin waxa aan ognahay ayaa ah in tani ay tahay mid si weyn u sii xoogeysaneysa khilaafka ilaa iyo haatan lagu xaddiday xuduudaha Itoobiya, iyo gaar ahaan gobolka Tigray. Hadda, waxay ka gudubtay xudduudaha caalamiga ah waana wax Eritrea u horseedi kara colaadda. ”
XAYEEYSIIN”
Raiiselwasaaraha Itoobiya Abiy Ahmed ayaa guluf militari ku qaaday gobolka waqooyi ee Tigray ee xasiloonida 4tii Nofeembar 4. Dawladda Eritrea ayaa beenisay inay ku lug leedahay khilaafka.
Abiy wuxuu ku eedeeyey jabhadda Tigray People’s Liberation Front (TPLF), oo xukunta dhulka buuraleyda ah oo ay ku nool yihiin in ka badan shan milyan oo qof, khiyaano qaran iyo argagixisanimo wuxuuna sheegay in ololihiisa militari uu soo celin doono kala dambayntii.
Ereteriya iyo Itoobiya waxay kala saxeexdeen heshiis nabadeed laba sano ka hor, laakiin dawladda Madaxweynaha Ereteriya Isaias Afwerki dawladdiisu wali way neceb tahay hoggaanka Tigray ka dib kaalintii ay ku lahaayeen dagaalkii burburay ee 1998-2000.
Kooxda TPLF oo mar xoog ku haysatay isbahaysiga talada haya ee Itoobiya, ayaa horay ugu eedeeyay Abiy inuu taageero militari ka dalbaday Eritrea. Wasiirka Arimaha Dibada ee Ereteriya Osman Saleh Mohammed ayaa beeniyay inay ciidamo u dirayaan Ethiopia Talaadadii.
Xayeeysiin
