27″ February “2023
Waxaa jirta cabsi laga qabo in in ka badan 100 qof oo ay ku jiraan caruur ay dhinteen kadib markii doonidii ay la socdeen ay kula degtay badda kacsan ee koonfurta Talyaaniga.
Ugu yaraan 62 qof oo tahriibayaal ah ayaa la xaqiijiyey inay dhinteen, iyadoo 12 carruur ah la sheegay inay ku jiraan dadka dhintay oo uu ku jiro ilmo yar.
Doon, loo malaynayo inay sideen ilaa 200 oo qof, ayaa kala go’ay xilli ay isku dayayeen inay ku degaan meel u dhow Crotone Axaddii.
Dad u kala dhashay dalalka Afghanistan, Pakistan, Somalia, Syria, Iraq iyo Iran ayaa la sheegay inay saarnaayeen.
Meydadka ayaa laga soo saaray xeebta meel loo tamashle tago oo u dhow xeebta gobolka Calabria.
Ilaalada xeebaha ayaa sheegay in 80 qof la helay iyagoo nool, “ay ku jiraan qaar ay u suurtagashay in ay xeebta soo gaadhaan doonida degtay ka dib”, taasoo la micno ah in qaar kale oo badan aan la ogeyn meel ay ku sugan yihiin.
Mid ka mid ah dadka badbaaday ayaa la xiray isagoo lagu eedaynayo tahriibinta muhaajiriinta, sida uu sheegay booliiska kastamka.
Qaar badan oo ka mid ah dadkii la socday doonida ayaa loo malaynayaa inay ka soo jeedaan Pakistan. Raiisel wasaaraha Pakistan Shehbaz Sharif ayaa Isniintii sheegay in in ka badan labaatameeyo Pakistani ah la rumeysan yahay inay ku jireen dadka dhintay.
Iyadoo gargaarka iyo hawlgalada dib u dejinta ay sii socdaan, koox ka mid ah dadkii ka badbaaday doontii dhimatay ayaa la tacaalaya sidii ay ula tacaali lahaayeen waayitaanka eheladooda.
Xarun ku meel gaar ah oo lagu qaabilay oo ku taal magaalada Isola di Capo Rizzuto, ayaa qaarkood ku ooyayaa iyaga oo aan hadlin, qaarna waxa ay isha ku hayeen meel bannaan, iyaga oo bustayaal ku duuban.
Wiil 16 jir ah oo u dhashay dalka Afgaanistaan ayaa waayay walaashii oo 28 jir ah, taasi oo ku geeriyootay xeebta agteeda. Awood uu waalidkii ugu sheego ma heli karo.
“Aad ayay u naxeen,” ayuu yiri Sergio Di Dato, oo ka socda hay’adda samafalka ee Médecins Sans Frontières (MSF). “Carruurta qaar waxay waayeen qoyskoodii oo dhan, waxaan u fidinaynaa dhammaan taageerada aan awoodno.”
Nin 43 jir ah oo u dhashay dalka Afgaanistaan ayaa ka badbaaday wiil uu dhalay oo 14 jir ah, laakiin xaaskiisa iyo saddex carruur ah oo uu dhalay oo kala ahaa 13, sagaal iyo shan ayaan gaadhin. Naag kale oo reer Afgaanistaan ah oo ilmaynaysa ayaan ka guurin xeebta ka dib markii ay wayday ninkeeda.
“Tani waa musiibo kale oo ka dhacaysa meel u dhow xeebaheenna, waxay dhammaan ina xasuusinaysaa in badda Mediterranean-ka ay tahay xabaal wadareed aad u weyn, oo ay ku jiraan tobanaan kun oo nafood, wayna sii fidaysaa,” ayuu yidhi Francesco Creazzo, oo ka socda SOS Méditerranée, oo ah NGO. oo hawlo samatabbixin ah ka waday badhtamaha Mediterranean-ka.
“Ma jiro wax dhammaad ah oo la arki karo; 2013, dadku waxay yiraahdeen “mar dambe” sanduuqyada cad ee yar ee Lampedusa, 2015, waxay yiraahdeen ‘mar dambe’ mar kale hortiisa maydka naf la’aanta ah ee ilmo laba jir ah oo Suuriya ah xeeb.
“Hadda ereyada ‘marna dib looguma dhawaaqin’, waxaan maqalnaa oo kaliya ‘ma baxayo’, laakiin nasiib darro dadku waxay ku sii qulqulayaan safarkan wayna sii dhimanayaan,” ayuu raaciyay.
Isagoo ka hadlayay Golaha Xuquuqul Insaanka ee Qaramada Midoobay ee Geneva subaxnimadii Isniinta, Xoghayaha Guud ee Qaramada Midoobay António Guterres ayaa ugu baaqay waddamada inay wax badan ka qabtaan caawinta qaxootiga iyo muhaajiriinta, iyo in la helo waddooyin nabdoon oo socdaalka ah lana xoojiyo howlaha samatabbixinta.
Ra’iisul wasaaraha Talyaaniga Giorgia Meloni – oo loo doortay sannadkii hore qayb ahaan ballan-qaad lagu joojinayo qulqulka muhaajiriinta ee Talyaaniga – Axaddii ayaa muujisay ” murugo qoto dheer ” wuxuuna ku eedeeyay dhimashada dadka wax tahriibiya.
“Waa wax ka baxsan bini’aadantinimada in nolosha ragga, haweenka iyo carruurta lagu beddelo qiimaha ‘tigidhka’ ay ku bixiyeen aragtida beenta ah ee safarka nabdoon,” ayay tidhi.
“Dowladda waxaa ka go’an inay ka hortagto safarrada, ayna la socdaan musiibooyinkan, wayna sii wadi doonaan.
Xukuumada garabka midig ee Ms Meloni ayaa wacad ku martay in ay joojinayso dadka soo galootiga ah ee gaaraya xeebaha dalka Taliyaaniga, waxaana maalmihii ugu dambeeyay la soo saaray sharci adag oo cusub oo lagu adkeynayo sharciyada badbaadinta.
Markabkan oo dhowr maalmood ka hor ka soo shiraacday dalka Turkiga ayaa lagu soo warramayaa in uu degay kadib markii uu ku dhacay dhagaxaan xilli cimilo xumo.
Muuqaal fiidiyow ah ayaa muujinaya alwaax ka soo baxay burburka oo ku dhaqaya xeebta, oo ay la socdaan qaybo ka mid ah qolofta.
Sida laga soo xigtay kooxaha kormeerka, in ka badan 20,000 oo qof ayaa ku dhintay ama lagu waayay badda bartamaha Mediterranean-ka tan iyo 2014
