16″ September “2022”
Beesha caalamku hadda waxay haysataa doorasho degdeg ah oo ay samayso – mid ay ilaa hadda ka fogaatay.
Dib-u-soo-noqoshada colaadaha waqooyiga Itoobiya bishii hore waxay burburisay horumarkii uu dalku kasbaday ee ku aaddan nabad waarta. Ka dib ku dhawaad laba sano oo dagaal iyo burbur baahsan, waxaa la xaday rajadii liidatay ee ay qabeen bulshooyinka Tigray, Canfar iyo Amxaarada.
Beesha Caalamku waxay hadda haysataa doorasho degdeg ah oo ay ku samayn karto, mid ay ilaa hadda ka fogaatay. Waxay ku cadaadin kartaa ururka Tigray People’s Liberation Front (TPLF) inay joojiyaan rabshadaha oo ay galaan wadahadal nabadeed, ama way iska aamusi kartaa oo ku dhiirragelin kartaa inay balaariyaan duullaankooda.
Warar cusub oo soo baxaya ayaa sheegaya in kooxda TPLF ay hadda diyaar u tahay in ay ku biirto wada-hadallada uu dhexdhexaadinayo Midowga Afrika (AU). Si kastaba ha ahaatee, waxaa muhiim ah in ay ku dheggan yihiin hadalkooda.
Tan iyo bishii March ee sanadkan, xabbad joojin ay dawladdu hoggaaminaysay ayaa xoogaysanaysay. Xabad joojinta bini’aadantinimo ayaa ogolaatay in gargaar aan horay loo arag uu gaaro Tigray iyadoo in ka badan 4,000 oo baabuur ah ay geeyeen cunto, daawooyin iyo agabyo kale oo muhiim ah. Hay’adda Cunnada Adduunka ee WFP ayaa xaqiijisay dabayaaqadii bishii Luulyo in la baajiyay khatarta degdega ah ee macluusha.The World Food Programme confirmed
Dagaalkii Tigray wuxuu dhab ahaantii dhammaaday bishii Luulyo 2021. Colaadda u dhexaysay markaas iyo bilawgii xabbad joojinta bani’aadamnimada waxay ku ururtay gobollada deriska ah. Kooxda TPLF ayaa ku soo duushay oo qabsatay magaalooyin iyo tuulooyin ka tirsan Canfarta iyo Axmaarada, taasoo dhibaato aan la soo koobi karin u gaysatay xabashida halkaas ku nool. Human Rights Watch iyo Amnesty International ayaa diiwaan galiyay in kooxda TPLF ay kufsiga u adeegsato hub dagaal, dilka dadka rayidka ah ee aan waxba galabsan, dhaca gargaarka iyo burburinta kaabayaasha bulshada.
Kooxda TPLF ayaa dib loogu celiyay xudduudaha Tigray waxayna sameeyeen – mar ay caddaatay in duullaankeedii fashilmay – waxay ka soo celisay xabbad joojintii dawladda. Si kastaba ha ahaatee, iyadoo xukuumadda Itoobiya iyo shacabka Itoobiya ay xabbad-joojinta u adeegsadeen sidii ay nabadda u sugi lahaayeen, haddana kooxda TPLF ayaa sii xoojinaysay ciidamadeeda. Warar laga helay ilo badan ayaa soo jeediyay in la askareeyo carruurta
Muddo aad u dheer ayaa loo daayey xukuumada Itoobiya inay isku daydo inay TPLF miiska soo saarto. Waxaan aaminsanahay in dowladdu ay daashay hab kasta oo suurtagal ah. Sidaa darteed waxaa la joogaa waqtigii beesha caalamku ay joojin lahayd aamusnaanta ay ka aamusan tahay ficilka kooxda TPLF oo ay ugu baaqayaan hogaankooda in ay hubka dhigaan oo ay galaan wadahadalka AU-da.
Waqtigu waa nuxurka. Maalintii uu dhacay weerarkii ugu horeeyay ayaa hay’ada qaramada midoobay iyo hay’ada cunada aduunka ee WFP ay qeylo dhaan ka soo saareen 12 booyadood oo siday 570,000 oo litir oo shidaal ah kuwaas oo laga xaday bakhaarka WFP ee magaalada Mekelle. Sida madaxa WFP David Beasley uu sheegay, malaayiin ayaa macaluuli doonta haddii hay’adaha gargaarku aysan keeni karin cunto