13″ May”2023
Mashruuc cusub ayaa ujeedkiisu yahay in dib loo furo isgoysyada rasmiga ah ee xuduudka u dhaxeeya Kenya, Soomaaliya iyo Itoobiya, kuwaas oo qeyb ahaan ama gebi ahaanba u xirnaa sanadihii u dambeeyay arrimo dhanka ammaanka ah.
Isagoo ka hadlayay Khamiistii magaalada Mandheera ee xuduudka ku taal, madaxweyne ku xigeenka Kenya Rigathi Gachagua ayaa sheegay in mashruucan uu horumarin doono horumarka dhaqan-dhaqaale ee ka dhexeeya saddexda waddan.
“Horumarka kaabayaasha dhaqaalaha waxaa aamusiya iskahorimaadyo hubeysan, waa inaan ka aamusnaa qoriga si ay warshaduhu u guuxaan, waa inaan aamusnaa rabshadaha si loo helo barwaaqo dhaqan-dhaqaale,” ayuu yiri.
Qorshahan oo ay maalgalisay U.K. oo loogu magac daray “Deris Wanaag” oo af-soomaali ah, una tarjumaysa “Deris Wanaag” ayaa ujeeddadiisu tahay sidii xal waara loogu heli lahaa nabad-gelyo-xumada iyo xasillooni-darrada joogtada ah ee dalalka Geeska Afrika.
Inkasta oo meelo kala duwan oo xuduudaha laga soo galo si rasmi ah loo xidhay wakhtiyo tobankii sano ee la soo dhaafay, xagjiriinta, dembiilayaasha iyo muhaajiriinta caadiga ah ayaa weli ka gudbaya xuduudaha iyaga oo aan lahayn dhibaato yar. Sannadkii hore, kooxda Al-Shabaab ee ka dagaalanta Soomaaliya ayaa boqolaal dagaalyahan u dirtay Itoobiya ka hor inta aysan dib u riixin ciidamada gobolka.
Wakiilka Sare ee Britain u fadhiya Kenya Jane Marriot ayaa sheegtay in mashruucan uu yahay maalgashi istiraatiiji ah oo Kenya iyo gobolka Geeska Afrika.
“Waxaad wada leedihiin caqabado badan – abaaro, colaadaha kheyraadka, fidinta hubeysan, argagixisanimada – laakiin sidoo kale waxaad haysataan wax badan oo wanaagsan oo wadajir ah, waana in aan rabno in barnaamijkan uu gacan ka geysto sidii loo keeni lahaa,” ayay tiri.
Gachagua ayaa sheegay in dowladuhu ay fulin doonaan tallaabooyin lagu ciribtirayo colaadaha, sida hagaajinta isku xirka kaabayaasha waddooyinka iyo biyaha, iyo sidoo kale horumarinta waxbarashada.
Dowladuhu waxay sheegeen in ay sirdoon wax uga qaban doonaan sababta keentay argagixisanimada, isla markaana awood dheeri ah la gelin doono xuduudka, si ay u soo qabtaan Al-Shabaab.
Kenya ayaa xirtay xaduuda ay la wadaagto Soomaaliya sanadkii 2012 si ay u hakiso dhaq-dhaqaaqa Al-Shabaab. Xiritaanka xudduudaha waxaa ka mid ah barta xadka Mandheera iyo sidoo kale isgoysyada xadka ee Lamu, Wajeer iyo Gaarisa.
Si kastaba ha ahaatee, horaantii sanadkan Kenya ayaa ku dhawaaqday inay dib u furayso xuduuda ay la wadaagto Somalia iyo Ethiopia.
Wasiirka Amniga Soomaaliya Maxamed Axmed Sheekh ayaa sheegay in mashruucan uu ku soo beegmay waqtigii loo baahnaa, isla markaana uu si hufan wax uga qaban doono caqabadaha amni darro ee ka jira xuduudaha.
“Iyo niyaddaas wadajirka wadajirka ah, weligeed lama helin waqti ka wanaagsan in la sameeyo masiirka guud oo si wadajir ah looga wada qayb qaato mashruucan si wax looga qabto caqabadaha xuduudaha,” ayuu yiri Sheekh.
Daah-furka mashruuca ayaa dhacay maalin ka dib hal ilbiriqsi