9-Sept-2023-
Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa tacsi tiiraanyo leh u diray Boqorka Morocco, Boqor Maxamed 6aad iyo dhammaan shacabka dalkaas kaddib dhulgariirkii ka dhacay dalka Morocco ooy ku dhinteen ugu yaraan 1,037 qof
Morocco ayaa ku dhawaaqday saddex maalmood oo baroor diiq ah:
Boqortooyada Morocco ayaa ku dhawaaqday saddex maalmood oo baroor diiq ah ka dib dhulgariir aad u ba’an oo baabi’iyay qeybo badan oo ka mid ah dalkaasi, sida ay ku dhawaaqday maxkamadda boqortooyada.
War qoraal ah oo ka soo baxay madaxtooyada ayaa lagu sheegay in calamada qaranka la suray doono meel sare.
Maamulka Morocco oo si degdeg ah uga jawaabaya dhulgariirka In kasta oo ay jiraan caqabado:
Senator Lahcen Haddad, oo ah senetar u dhashay Morocco horayna u soo noqday wasiir, ayaa sheegay in mas’uuliyiintu ay si degdeg ah uga jawaabayaan in kasta oo ay jiraan caqabado badan oo ay ka mid yihiin dhul adag.
“Masuuliyiinta Morocco waxay dadka geynayaan cusbitaallada Marrakesh. Waxaa jiray baaq ah in dhiig la bixiyo. Kadib dhulgariirkii Al Hoceima ee 2004, [masuuliyiinta] waxay dejiyeen qorshe weyn oo faragelin degdeg ah,” ayuu u sheegay Al Jazeera.
“Kooxuhu waxay diyaar u ahaayeen nooc kasta oo shay ah, waana xilliga la dirayo. Gobol kastaa wuxuu leeyahay kooxo samatabbixin ah oo u gaar ah iyo saadka oo wax ka qabta xaaladdan laakiin waxaa jira faragelin qaran oo socota
Qatar waxay kaalmo ku saabsan dhulgariirka ugu yaboohaday Morocco
Qatar ayaa ku yaboohday “in ay bixiso dhammaan gargaarka lagama maarmaanka u ah goobaha ay dhibaatadu saameysey si ay u taageeraan ka soo kabsashada waxyeelada dhulgariirka”, sida lagu sheegay bayaan ay soo saartay wakaaladda wararka ee Qatar.
Isreebreebka Koobka Qaramada Afrika ee Morocco ayaa dib loo dhigay ka dib dhulgariir.
Ciyaarta isreeb-reebka Koobka Qaramada Afrika ee Morocco ayaa dib loo dhigay ka dib dhulgariirkii ku dhuftay dalkaas, kaasoo ay ku dhinteen in ka badan 1,000 qof.
Morocco ayaa loo qorsheeyay inay Liberia kula ciyaarto magaalada Agadir ee xeebta galbeed ee dalkaasi, laakiin xidhiidhka kubbada cagta Morocco ayaa sheegay in ciyaarta dib loo dhigay muddo aan la cayimin ka dib markii ay heshiis la gaadheen xidhiidhka kubbada cagta Afrika.
Dhulgariirku waxa uu dhacay xilli dambe oo habeenimadii Jimcaha. Waxay dishay boqollaal qof waxayna burburisay dhismayaal laga soo bilaabo tuulooyinka buuraha Atlas ilaa magaalada taariikhiga ah ee Marrakesh.
Samatabbixiyeyaasha ayaa ku dhibtooday in ay maraan waddooyinka dhagxaanta daadsan ilaa tuulooyinka fogfog ee buuraleyda ah ay si adag u saameysay.
Dhismayaal taariikhi ah oo ku waxyeeloobay dhulgariirka Morocco.
Magaalada taariikhiga ah ee Marrakesh ee dalka Marooko ayaa waxaa soo gaaray burbur xooggan oo ka dhashay dhulgariirkii xoogga badnaa.
Masaajidka caanka ah ee Marrakesh ee Koutoubia, oo la dhisay qarnigii 12aad, ayaa sidoo kale waxyeelo soo gaadhay, laakiin ilaa hadda ma cadda, sida ay saraakiishu sheegeen. Minaarkeeda 69-mitir (226-fiit) waxaa loo yaqaan “saqafkii Marrakesh”.
Moroccan ayaa sidoo kale soo bandhigay muuqaalo muujinaya burbur soo gaaray qaybo ka mid ah darbiyada cas ee caanka ah ee ku hareeraysan magaalada qadiimka ah, oo ah goobta Dhaxalka Adduunka ee UNESCO.
Xiga 48-72 saacadood oo muhiim u ah goobidda iyo samatabbixinta: Laanqayrta Cas.
Caroline Holt, oo ah sarkaalad ka tirsan Xiriirka Caalamiga ah ee Laanqeyrta Cas iyo Bisha Cas, ayaa sheegtay in 72 saacadood ee soo socda ay noqon doonaan kuwo adag” marka loo eego dadaalada goobista iyo samata bixinta kuwa badbaaday ee wali dhulka hoostiisa ku jira
“Dadaallada ayaa noqon doona kuwo adag laakiin kuwani waa saacadaha hore. Tani waxay dhacday xilli habeen ah oo laga yaabo inay dadku sariirta ku seexdaan, sidaas darteed saaka oo keliya ayaan bilownay inaan aragno saameynta dhulgariirka,” ayay u sheegtay Al Jazeera.
“Hadda iyo saacadaha 48-72 ee soo socda waxay noqon doonaan kuwo muhiim ah marka loo eego dadaallada goobidda iyo samatabbixinta naf-badbaadinta iyadoo la barbar-dhigo hubinta in kuwa badbaaday la daryeelo.”
UAE, Jordan waxay u fidisay caawinta Morocco
Wakaalada wararka ee Emirates News Agency ayaa sheegtay in kooxaha samata bixinta bilayska Dubai ay gargaar u dirayeen dalka Marooko kadib dhulgariirkii dhimashada badnaa ee Jimcihii dhacay. Boqor Cabdallaha Labaad ee Jordan ayaa sidoo kale fidiyay deeq gargaar ah.
Mareykanka oo diyaar u ah inuu gargaar siiyo Morocco: Blinken.
Mareykanka ayaa diyaar u ah inuu gargaar siiyo Morocco, kadib dhulgariirkii ay dadka badan ku dhinteen, sida uu bayaan ku sheegay xoghayaha arrimaha dibadda Antony Blinken.
“Waxaan muujinayaa sida aan uga murugeysanahay khasaaraha nafeed iyo burburka ee uu geystay dhulgariirkii shalay ka dhacay Morocco, waxaana tacsi tiiraanyo leh u dirayaa qoysaska dadka ay dhibaatadu saameysey,” ayuu yiri Blinken.
“Maraykanku wuxuu diyaar u yahay inuu bixiyo gargaar kasta oo lagama maarmaanka ah iyadoo Morocco ay ka jawaabeyso musiibadan.”
Israa’iil waxay sheegtay inay isku diyaarinayso inay gargaar u dirto Morocco
Israa’iil ayaa sheegtay in ay doonayso in ay gargaar siiso Morocco oo ay ku jirto in ay “wafdi gargaar” u soo dirto aagga.
“Kadib dhulgariirkii naxdinta lahaa ee ka dhacay Morocco, ra’iisul wasaaruhu wuxuu faray dhammaan hay’adaha dawladda iyo ciidamada inay bixiyaan gargaar kasta oo lagama maarmaanka u ah dadka Morocco, oo ay ku jiraan u diyaargarowga u dirida wafdi gargaar ah aagga,” ayuu Benjamin Netanyahu xafiiskiisa ku sheegay bayaan.
Wasiirka difaaca Israa’iil Yoav Gallant ayaa sidoo kale taleefoon kula hadlay dhiggiisa Morocco si uu u muujiyo rabitaanka Israa’iil ee ah in ay caawiso waddanka uu dhulgariirku ku dhuftay “intii loo baahnaa”. Gallant ayaa ku amray millatariga Israa’iil inay isu diyaariyaan inay Morocco u fidiyaan gargaar bini’aadantinimo.