February “23” 2023″
Begum, oo dhalashadeeda laga xayuubiyay ka dib markii ay u safartay Suuriya si ay ugu biirto ISIL (ISIS), ayaa sii wadata doodda.
Ku biirista Argagixisada waxay Shamima Begum, oo haatan ka qoomamameeyneeysa safarkeedii ISIL ay ka dhigtay dal la,aan
Shamima Begum, oo u dhalatay dalka Britain, una safartay dalka Suuriya, iyada oo ardayad iskuul ah, si ay ugu biirto ISIL (ISIS), ayaa wayday racfaankeedii u dambeeyay ee ka dhan ahaa in laga xayuubiyo dhalasho.
Qareenadeeda ayaa Arbacadii wacad ku maray in ay sii wadayaan dagaalka, iyaga oo sheegay in kiisku aanu “meelna u dhawayn
Dowladda Ingiriiska ayaa dhalashada ka xayuubisay Begum sanadkii 2019, wax yar ka dib markii laga helay xero lagu hayo oo ku taal Suuriya.
Ra’yiga dadwaynaha ayaa ku kala qaybsan arrinteeda. Qaar ayaa sheegaya in ay tahay in laga xayiro, halka qaar kalena ay aaminsan yihiin in ay tahay in maxkamad ku taal Britain lagu soo taago ku biirista ISIL.
Waa kuwan waxa ay tahay inaad ka ogaato kiiska
Waa tuma Shamima Begum?
Begum waxa ay ku dhalatay 1999 bariga London waxa uu dhalay waalidkii dhaxalka Bangladeshi.
Waxay ka mid tahay saddex gabdhood oo iskuulay ah oo u safray sannadkii 2015-kii Suuriya oo ay ISIL maamusho. Waxay ahayd 15 jir wakhtigaas.
Dalka Suuriya, .waxa ay ku guursatay dagaalyahan ISIL ah, waxaanay u dhashay laba carruur ah, kuwaas oo labadooduba dhintay iyagoo carruur ah
Dhalasho British ah ayaa loogala noqday sababo la xiriira amniga qaranka wax yar ka dib markii laga helay uur sagaal bilood ah xerada qaxootiga Suuriya bishii Febraayo 2019.
Wareysi ay siisay wargeyska The Times sanadka 2019, Begum waxay sheegtay inay ku daashay nolosha goobta dagaalka ayna u baqday canugeeda uurka ku jira. Ilmahaas oo lagu magacaabi jiray Jarrah, ayaa ugu dambeyntii u dhintay oof wareenka dabayaaqadii sanadkaas.
Waa maxay sababta iyo sidee bay Begum ku wayday dhalasho UK?
Dhalashadu waa xaalad sharci ah oo macnaheedu yahay “qofku wuxuu xaq u leeyahay inuu ku noolaado gobol, gobolkaasna ma diidi karo inuu galo ama ma masaafurin karo”, sida laga soo xigtay Kormeeraha Socdaalka ee Jaamacadda Oxford.
Heerkan waxaa la bixin karaa marka dhalashada ama, gobolada qaarkood, laga helo “iyada oo loo marayo jinsiyadda”.
2019-ka, xaakim Ingiriis ah ayaa sheegay, si kastaba ha ahaatee, in jinsiyadda Ingiriisku “aysan ahayn xuquuq buuxda oo qof walba leh.
Waxaa meesha ka saari kara Xoghayaha Dawladda, laakiin haddii sidaas la sameeyo waxay ka dhigaysaa mawduuca waddan la’aan. “
Kiiskii Begum, maxkamad UK ah ayaa xukuntay 2019 in ka qaadisteeda dhalasho ay sharci tahay sababtoo ah Begum “waxay haysataa dhalashada Bangladesh” ooy ka soo jeedaan waalidkeed.
Bangaladesh ayaa arrintaas beenisay waxayna sheegtay inaan loo ogolaan doonin dalkeeda.
2019, Xoghayihii Arrimaha Gudaha ee UK Sajid Javid ayaa sidoo kale wacad ku maray inuu ka hortagayo qof kasta oo ku biiray ISIL inuu soo laabto wuxuuna sheegay Begum inuu khatar ku yahay amniga qaranka.
“Waxaad tahay laba dhalasho oo British/Bangladesh ah oo, la qiimeeyay, horay ugu safray Suuriya oo la safan ISIL. Waxaa la qiimeeyay in ku soo laabashadaada Boqortooyada Midowday ay khatar ku tahay amniga qaranka Boqortooyada Midowday, “ayaa lagu yiri warqad ay u dirtay qoyskeeda sanadka 2019 Xafiiska gaarka ah ee Xoghayaha Arrimaha Dibadda.
Begum waligeed ma aysan qaadan dhalashada Bangladesh waligeedna ma aysan booqan Bangaladesh – mas’uuliyiinta dalka Koonfurta Aasiya ayaa sheegay inaysan siin doonin dhalasho.
Dhibane laga ganacsaday Tahriibnteeda
Saddex garsoore oo Maxkamadda Racfaanka ah ayaa go’aamiyay 2020 in Begum loo ogolaado in uu ku soo laabto UK si uu uga doodo burinta.
Si kastaba ha noqotee, kiiska waxaa loo gudbiyay Maxkamadda Sare, oo xukuntay 2021 in Begum ay xaq u leedahay inay ka dooddo go’aanka, waa inay sidaas ka sameyso meel ka baxsan UK “walaac amni”.
Kooxda qareenada ee Begum waxay ku eedeeyeen Wasaaradda Arrimaha Gudaha – Britain – inay ku guul darreysatay inay baarto inay tahay “dhibane ilmo ah oo tahriibin ah”.
Qareenkeeda Daniel Furner ayaa go’aanka ka dib yiri “macnaha, natiijada, ee aan wajahayno waa in ilmo British ah oo lagu tahriibiyo meel ka baxsan UK uusan ilaalin doonin dawladda Ingiriiska haddii xoghayaha arrimaha guduhu u yeero amniga qaranka.”
Febraayo 2023, garsooraha ayaa go’aamiyay in natiijada Begum laga yaabo in la tahriibiyay aysan ku filneyn racfaankeeda si ay u guuleysato.
Buug la sii daayay bishii Agoosto ee sannadkii hore oo lagu baarayay wadaagga sirta ee UK, Canada iyo xulafada kale ayaa lagu eedeeyay in doorka wakiilka Kanada ee kiiska Begum ay markii dambe qariyeen booliska iyo laamaha ammaanka ee Britain.
Taariikhda sirta ah ee shanta indhood oo uu qoray Richard Kerbaj, oo ah wariyihii hore ee amniga ee The Sunday Times, ayaa dhaliyay dalabaadka baaritaan rasmi ah oo ku saabsan kiiska Begum. Canada iyo UK ayaa ka gaabsaday inay ka hadlaan eedeymaha, sida caadiga ah ee arrimaha amniga ee ay ku lug leeyihiin hay’adaha sirdoonka
Qareenadeeda ayaa xitaa soo jeediyay inay aadi karto Maxkamadda Xuquuqda Aadanaha ee Yurub,” ayuu yiri Nadim Baba oo ka tirsan Al Jazeera, oo ka soo warramaya London.
