5″ April “2023
Xiisada ka taagan magaalada Quddus ayaa cirka isku shareertay kadib markii booliska Israa’iil ay weerar ku qaadeen dad ku cibaadeysanayay masjidka Al-Aqsa xilli habeen ah oo lagu guda jiro bisha barakeysan ee Ramadaan.
Weerarada ayaa socday ilaa subaxnimadii Arbacada markii ciidamada Israel mar kale la arkay iyaga oo weeraraya oo ka saaraya Falastiiniyiinta ka saaraya xarunta oo u diidaya in ay tukadaan – ka hor inta aan loo ogolaanin Israa’iiliyiinta ay ilaalinayaan booliska
Maxaa ka dhacay xarunta Al-Aqsa?
Ka hor waaberigii Arbacadii, booliska Israa’iil ayaa xoog ku galay dhismaha Masjidka Al-Aqsa ee ku yaalla bariga magaalada Quddus ee la haysto, iyaga oo weeraray tobaneeyo qof oo ku cibaadaysanayay Masjidka Qibli.
Bilayska Israa’iil, oo sheegay inay ka jawaabayeen “rabshado”, waxay ku garaaceen dadka cibaadaysanayay budhadh waxayna isticmaaleen sunta dadka ka ilmeysiisa iyo壯陽藥 bambooyinka dhawaaqa si ay uga soo baxaan hoolalka salaadda, sida ay sheegeen goobjoogayaal.
Muuqaalo lagu faafiyay baraha bulshada ayaa muujinayay dumar ku qeylinaya gargaar, iyadoo dab yar uu ka kacay hoolka salaadda lagu tukanayay.
Bisha Cas ee Falastiin ayaa sheegtay in 12 qof ay ku dhaawacmeen, oo ay ku jiraan saddex kuwaas oo loo qaaday isbitaal. Waxa ay sidoo kale bayaan ay soo saartay ku sheegtay in ciidamada Israa’iil ay ka hor istaageen dhaqaatiirteeda in ay gaaraan magaalada Al-Aqsa
Ugu yaraan 400 oo falastiiniyiin ah ayaa la xiray oo weli ku jira gacanta Israa’iil, sida ay sheegeen saraakiisha maxalliga ah.
Maxay ciidamada nabad-sugiddu u galaan masaajid?
Booliiska Israa’iil ayaa bayaan ay soo saareen ku sheegay in lagu qasbay in ay gudaha u galaan xarunta kadib markii “dagaalyahanno wejiyada soo duubtay” ay isku soo xireen gudaha masjidka iyaga oo wata rashka, ulo iyo dhagxaan.
“Markii ay booliisku soo galeen, dhagxaan ayaa lagu soo tuuray, rashkana waxaa laga soo ridayay masjidka koox weyn oo qas ah,” ayaa lagu yiri bayaanka, isagoo intaas ku daray in askari booliis ah uu dhaawac ka soo gaaray lugta.
Booliiska Israa’iil ayaa sidoo kale sheegay in sida uu dhigayo heshiis hore oo lala galay maamulka xarunta Al-Aqsa, in qofna uusan ku hoyan gudaha xarunta inta lagu jiro bisha Ramadaan.
“Boolisku waxay yiraahdeen “si nabad ah” waxay isku dayeen inay dadka ku qanciyaan inay baxaan laakiin markii taasi dhici wayday waxay xoog ku galeen Al-Aqsa,” ayay tiri Natasha Ghoneim oo ka tirsan Al Jazeera.
Maxay Falastiiniyiintu uga baqayaan mustaqbalka Al-Aqsa?
Xarunta Al-Aqsa ayaa ku taal meel banaan ah oo ku taal bariga Quddus, taasoo ay Israa’iil ku qabsatay dagaalkii lixda maalmood socday ee 1967-kii, ka dibna ay la wareegtay, tallaabadaas oo aanay aqoonsanayn inta badan beesha caalamka.
Muslimiinta, xaruntu waxay martigelisaa goobta saddexaad ee ugu quduusan Islaamka, Masjidka Al-Aqsa, iyo Qubbada Dhagaxa, qaab dhismeed qarnigii toddobaad ee la rumaysan yahay inuu ahaa meeshii Nebi Muxamed kor ugu kacay samada.
Xarunta ayaa sidoo kale ah halka ay Yuhuuddu aaminsan yihiin in macbadyada Yuhuudda ee Baybalka ay mar istaageen oo loo yaqaan Temple Mount.
Goobta lagu muransan yahay ayaa ahayd barta xudunta u ah qabsashada Israa’iil ee Daanta Galbeed ee tobanaan sano.
“Jerusalem waa laga yaabaa inay tahay arrinta koowaad ee leh awoodda kicinta rabshado ballaaran,” Khalil Shikaki, oo ah maamulaha Xarunta Falastiniyiinta ee Cilmi-baarista Siyaasadda iyo Cilmi-baarista, ayaa u sheegay Al Jazeera sannadkii hore. “Waan soo aragnay taas,” ayuu yidhi.
Falastiiniyiintu waxay Al-Aqsa u arkaan mid ka mid ah calaamadaha qaranka ee tirada yar ee ay ku haystaan qayb ka mid ah xakamaynta. Si kastaba ha ahaatee, waxa ay ka baqayaan in kooxaha Yuhuuda ay si gaabis ah u soo galaan wixii ka dhacay Masjidka Ibraahimi ( Godka Wadaadka) ee Xebroon, halkaas oo badhkii masaajidka laga dhigay macbad 1967 ka dib.
Falastiiniyiinta ayaa sidoo kale ka walaacsan dhaq-dhaqaaqyada midigta-fog ee Israa’iil oo doonaya in ay burburiyaan dhismooyinkii Islaamka ee ku yaallay dhismaha Masjidka Al-Aqsa, ayna halkaas ka dhistaan macbad ay Yuhuuddu leedahay.
