30″ June”2022″ Aljazeera
Ururada u dooda xuquuqul insaanka ee Morocco iyo Spain ayaa ku baaqay in baaritaan lagu sameeyo dhimashada 23 qof oo ka mid ahaa dadkii isku dayay in ay u gudbaan gobolka Melilla ee dalka Spain ee waqooyiga Afrika.
Mas’uuliyiinta ayaa sheegay in shakhsiyaadka ay u dhinteen jimcihii “is-buurasho” ka dib markii ilaa 2,000 oo qof ay isku dayeen inay fuulaan xayndaabka birta ah ee kala qaybiya Morocco iyo Melilla, iyadoo qaar ka mid ah ay ku dhaceen isku dayga.
Ururka Morocco ee Xuquuqda Aadanaha (AMDH), oo taxane tweets ah Sabtidii, ayaa ku baaqay “baaritaan dhamaystiran, degdeg ah oo culus” oo lagu sameeyo dhacdooyinkii jimcaha oo la daabacay muuqaalada ka dib isku daygii ka gudubka ballaaran.
Muuqaalka ayaa muujinaya tobanaan qof oo jiifa xayndaabka xadka, qaarkoodna ay dhiig baxayeen, qaar badana ay u muuqatay nolol la’aan iyadoo ciidamada ammaanka ee Morocco ay dul istaageen. Mid ka mid ah cajaladaha la duubay, ayaa sarkaal ka tirsan ciidamada ammaanka ee Marooko waxa uu u muuqday mid isticmaalaya budh si uu u garaaco qof dhulka jiifa.
Ilo ka tirsan booliiska Spain ayaa wakaaladda wararka ee Reuters u sheegay in dadka isku dayay in ay ka gudbaan xayndaabka ay isticmaaleen ulo, mindiyo iyo aashito si ay uga hortagaan ciidamada ammaanka, waxayna beddeleen xeelado ay isku dayeen inay ka gudbaan meel loo arkayay inay daciif tahay oo guud ahaan, halkii ay isku dayo kala duwan isku dayi lahaayeen oo ay ku socdeen xayndaabka.
Ilaa 133 qof ayaa ka tallaabay xadka, halka 176 ka mid ah saraakiisha ammaanka ee Morocco iyo 49 ka mid ah ilaalada xuduudaha Isbaanishka ay soo gaareen dhaawacyo, sida ay masuuliyiintu sheegeen.
‘Mur犀利士 ugo qoto dheer’
Ousmane Ba, oo ah magangalyo-doon u dhashay Senegal kana tirsan dhinaca Morocco oo maamula koox bulsho si ay u caawiyaan dadka kale ee isaga oo kale ah, ayaa sheegay in rabshaduhu ay daba socdeen maalmo ay xiisad ka jirtay aagga.
Amnesty International ayaa bayaan ay soo saartay ku sheegtay inay aad uga walaacsan tahay dhacdooyinka xadka.
Esteban Beltran, oo ah agaasimaha Amnesty International Spain ayaa yidhi “Inkasta oo laga yaabo in muhaajiriintu ay si xun u dhaqmeen isku daygii ay ku doonayeen in ay ku galaan Melilla, marka ay timaado xakamaynta xadka, wax walba ma socdaan.” “Xuquuqda aadanaha ee muhaajiriinta iyo qaxootiga waa in la ixtiraamaa oo xaaladaha noocaas ah ma dhici karaan mar kale.”
Ururka Caalamiga ah ee Socdaalka (IOM) iyo hay’adda Qaramada Midoobay u qaabilsan qaxootiga (UNHCR) ayaa sidoo kale ku miisaamay bayaan ay ku muujinayaan “murugo qoto dheer iyo walaac” ku saabsan wixii ka dhacay xadka Morocco iyo Melilla.
Bil ka dib markii Spain ay ogolaatay in Ghali lagu dabiibo isbitaal Isbaanish ah, ilaa 10,000 oo qaxooti iyo muhaajiriin ah ayaa ka gudbay xadka Morocco oo galay gobolka Ceuta ee Spain iyadoo ilaalada xuduudka ay u ekaayeen qaab kale, taas oo si weyn loogu arkay ficil ciqaab ah Rabat.
Guddoomiyaha Komishanka Midowga Afrika (AUC) Moussa Faki Mahamat ayaa ku celiyay baaqiisii ahaa “baaritaan degdeg ah” ka dib dhimashada sodomeeyo muhaajiriin ah oo isku dayay inay ka gudbaan Morocco oo ay ku sii jeedaan Spain ee Melilla.
“Waxaan aad uga naxay oo aan uga walaacsanahay tacadiyada iyo xaqiraadyada lagula kacayo muhaajiriin Afrikaan ah oo isku dayaya inay ka gudbaan xadka caalamiga ah ee #Morocco una sii gudbaan dalka #Spain, iyadoo rabshadihii xigay ay sababeen dhimashada ugu yaraan 23 qof iyo dhaawaca tiro intaas ka badan.” Mahamat ayaa ku yiri Twitter-ka.
“Waxaan ku baaqayaa in arrintan baaritaan degdeg ah lagu sameeyo, waxaana xasuusinayaa dhammaan dalalka waajibka ka saaran yahay sharciga caalamiga ah ee ah inay si sharaf leh ula dhaqmaan dhammaan dadka soogalootiga ah iyo in mudnaanta la siiyo ammaankooda iyo xuquuqdooda bini’aadannimo, iyadoo laga fogaanayo adeegsiga awood xad dhaaf ah,” ayuu raaciyay.
Ku dhawaad 2,000 oo muhaajiriin ah, oo badankoodu ka yimid Suudaan, ayaa isku dayay inay ka gudbaan xayndaabka xudduudda ee militariga Jimcihii, waxaana xoog kala kulmay mas’uuliyiinta Morocco iyo Spain labadaba.
