XIGASHO: AL JAZEERA
Afhayeenka dowladda Qatar ayaa sheegay in hagaajinta xiriirka ay la leeyihiin Israel ‘aysan jawaab u noqon karin’ khilaafka Israa’iil iyo Falastiin
Caadi ahaanshaha xiriirka Israel “ma noqon karto jawaabta” khilaafka Israa’iil iyo Falastiin, sarkaal u hadlay Qadar ayaa yiri, isagoo intaa ku daray in Doha aysan ku biiri doonin dowladaha kale ee Khaliijka Carabta ee xiriirka diblomaasiyadeed la yeelanaya Israel.
Lolwah al-Khater, afhayeenka wasaaradda arrimaha dibadda ee Qatar ayaa Isniintii wareysi uu la yeeshay Bloomberg ku yiri “Uma maleyneyno in caadiyeynta ay xudun u ahayd khilaafkan sidaa darteedna jawaab ma noqon karto.”
“Muhiimadda khilaafkan wuxuu ku saabsan yahay xaaladaha ba’an ee ay Falastiiniyiinta ku hoos noolyihiin” “dad aan wadan lahayn, kuna hoos nool gumaysi,” ayay tiri.
Bayaanka Al-Khater wuxuu yimid ka hor intaan Baxreyn iyo Isutagga Imaaraatka Carabta heshiisyada caadiga ah la saxiixanin Israel xaflad ka dhici doonta Aqalka Cad goor dambe oo Talaadada ah.
XAYEEYSIIN
Heshiisyadan ayaa caadi ka dhigi doona xiriirka diblomaasiyadeed, ganacsiga, amniga iyo xiriirka kale ee u dhexeeya Israa’iil iyo dowladaha Carabta.
Falastiiniyiinta ayaa ku dhaleeceeyay heshiisyada inay yihiin khiyaanooyin aad u weyn oo ay geysteen dowladaha carabta, iyagoo sii wiiqaya dadaalkooda ay ku doonayaan inay ku gaaraan aayo-ka-tashigooda.
Hoggaanka Falastiiniyiinta ayaa doonaya dowlad madax bannaan oo ku saleysan xuduudaha dhabta ah ka hor dagaalkii 1967, oo ay Israa’iil qabsatay Daanta Galbeed iyo Marinka Gaza oo ay ku darsatay Bariga Qudus.
Israa’iil inay heshiis nabadeed la saxiixato Imaaraadka iyo Baxreyn
Wadamada carabta ayaa mudo dheer ku baaqayay in Israaiil ay ka baxdo dhulka sida sharci darada ah ay ku qabsatay, xalka cadaalada ee Falastiiniyiinta qaxootiga ah iyo xal u horseeda in la dhiso dowlad Falastiin oo madax banaan, badalkeedana ay xiriir la sameyso.
Horaantii bishaan, Amiirka Qatar Sheikh Tamim bin Hamad Al Thani ayaa u sheegay lataliyaha Aqalka Cad Jared Kushner in Doha ay taageereyso xalka laba dowladood, bariga Qudusna ay tahay caasimada dowlad Falastiin, si loo soo afjaro khilaafka kala dhexeeya Israel.
INKASTOO QATAR AY MOWQIF ADAG ISKA TAAGTAY CAADIYEEYNTA XIRIIR DALALKA CARABTA AY LA YEESHAAN ISRAA,IIL HADANA SACUDIGA AYAA LAGU WADAAMAALMAHA SOO AADANIN UU KU DHAWAAQO XIRIIR ISRAA,IIL UU LA YEELANAYO TAAS OO GARWADEEN UU KA YAHAY TRUMP
Sucuudi Carabiya ayaa la sheegay in ay heshiis la gali doonto Isra’el, waxaana heshiiskaas gar wadeen ka ah Mareykanka.
Maadxweyne Donold Trump ayaa sheegay in labada dhinac ay wada hadleen ayna diyaar u yihiin in ay gaaran heshiis ballaaran oo dhinacyadu isku fahmi doonaan, waxaa intaas uu ku daray Madaxweynaha dalka Mareykanka in uu si toos ah ula hadlay Boqorka Sucuudiga iyo Dhaxal-suagaha ayna diyaar u yihiin heshiis iyo xiriir qoto dheer oo dhexmara Sucuudiga iyo Isra’el.
Waxaan la hadlay Boqorka Sucuudiga iyo Dhaxal-suagaha, waxay leeyihiin maskax furan, waxayna ku soo biiri doonaan nabadda” Ayuu yidhi Trump.
Yahuudda ayaa dhawaan xiriir toos ah la yeelatay waddamo Carbeed oo ay ka mid yihiin Imaaraatka iyo Baxreyn, waxaana arrintaas si weyn u cambaareeyay dalal islaam ah, kuwaas oo sheegay in wax laga xumaado ay tahay in Yahuudda xariir lala yeesho, iyadoo maalin waliba ay xasuuqayaan Falatiiniyiinta ay xoogga dhulkooda ku haysato Isra’el
MAXAA SOO DADAJIYAY XIRIIRKA ISRAA,IIL ?
Dhiirrigelinta ‘caadiyeynta’ xiriirka ka dhexeeya dowladaha Carabta iyo Israel, kooxaha siyaasadda Falastiin ee jabay ayaa si taxaddar leh uga shaqeynaya wadahadallo dhinacyo badan leh si loo soo celiyo midnimadii iyo in wax laga beddelo kala qaybsanaanta Marinka Gaza iyo Daanta Galbeed ee wada xaajoodyada oo aad uga rajo weyn dadaalladii hore.
Sabtidii, kooxaha Falastiiniyiinta ee ay kala hogaaminayeen Xamaas iyo Fatax waxay ku heshiiyeen “hoggaan duleed mideysan” oo ka kooban dhammaan qaybaha oo horseedi doona “caabbinta guud ee ballaaran” ee ka dhanka ah qabsashada Israel, ayaa lagu yiri war.
XAYEEYSIIN
Waxay ku baaqday Talaadada – marka xafladda saxiixa ay ka dhacdo Washington, DC – inay noqoto maalin “diidmo caan ah”. Falastiiniyiinta ku sugan Qaza iyo Daanta Galbeed ayaa qorsheynaya banaanbaxyo “maalinta cadhada”, banaanbaxyo kalena waxaa laga filayaa banaanka safaaradaha Israel, Mareykanka, Imaaraadka, iyo Baxrayn ee adduunka.
Dhismaha kooxda wadajirka ah ee hoggaanka ah iyo horumarka laga gaadhay wadahadallada u dhexeeya Falastiin iyo Falastiin ayaa yimid ka dib kulan muddo dheer la sugayey oo dhexmarayey Madaxweynaha Maamulka Falastiin, Maxamuud Cabbaas, Xamaas Ismaaciil Haniya, hoggaamiyaha Jihaadka Islaamiga Ziyad al-Nakhala, iyo hoggaamiyeyaasha Falastiiniyiinta kala duwan. hay’adaha. Isu soo baxyo ayaa lagu qabtay magaalada Ramallah ee Daanta Galbeed ee la haysto iyo Beyruut, Lubnaan.
Xamaas iyo xisbiyada kale ee Falastiiniyiinta ayaa sanado badan dalbanayay in kulan noocaas ah la qabto, laakiin Cabaas marwalba wuu diidayay tallaabada, isagoo ugu yeeray Xamaas inay xushmeyso heshiisyadii hore ee midnimada.
Wareysigeeda, al-Khater ayaa sidoo kale soo jeedisay in dhawaan laga yaabo in horumar laga gaaro soo afjarida qaadacaada seddex jirka ah ee Qatar ee ay wadaan qaar ka mid ah wadamada Carabta.
Sacuudi Carabiya, Imaaraadka, Baxrayn iyo Masar ayaa xiriirkii diblomaasiyadeed iyo kii ganacsi u jaray Qatar 5tii Juun, 2017, waxayna ku soo rogeen xayiraad xagga badda, dhulka iyo cirka ah, iyagoo ku andacoonaya in Doha ay taageerto “argagixisada” ayna aad ugu dhowdahay Iran.
Qatar ayaa si isdaba joog ah u diiday sheegashada waxayna sheegtay in aysan jirin “cudurdaar sharci ah” oo xiriirka loogu jaray.
Khilaafka ayaa niyad jab ku riday dadaalada madaxweyne Donald Trump ee ku aadan sameynta ficil mideysan oo ka dhan ah Iran ee Khaliijka, waxaana wareeg cusub oo dhexdhexaadin ah oo uu hogaaminayo Mareykanka la bilaabay labo bilood ka hor.
Dadaallada, oo ay taageerto Kuweyt, wali ma gaarin meel gebogebo ah, ayuu yiri al-Khater.
“Labadii bilood ee la soo dhaafay, waxaa jiray fariimo iyo dhambaallo horay iyo gadaal u socday,” ayay tiri.
“Waa xilli hore in laga hadlo horumar dhab ah” laakiin “toddobaadyada soo socda ayaa laga yaabaa inay muujiyaan wax cusub,” ayay raacisay, iyadoo aan bixin faahfaahin dheeraad ah.
Wadaxaajoodyada ayaa ka gudbay 13-ka dalab ee dowladaha qaadacaya la horkeenay goor hore iyadoo saldhig u ah xal kasta, ayay tiri.
Liiska waxaa ugu sareeya hoos u dhigida xiriirka diblomaasiyadeed ee Iiraan, laakiin sidoo kale waxaa ka mid ahaa in la joojiyo iskaashiga milatari ee Turkiga iyo in la xiro shabakadda Aljazeera.
XAYEEYSIIN
“Waxaan ka gudubnay halkaan,” ayuu yiri al-Khater. “Qodobka aan hada ku jirno ayaa ah mid si wax ku ool ah uga qayb qaadanaya wadaxaajoodyo iyo wada hadalo aan shuruud ku xirnayn” taas oo “looma baahna in dhinacyada oo dhan lagu daro hal mar.”
Hadalka sarkaalka Qatar ayaa yimid maalmo kadib markii Xoghayaha Arimaha Dibada Mareykanka Mike Pompeo uu sheegay in Washington ay ku rajo weyn tahay in Sacuudi Carabiya iyo xulafadiisa gobolka ay joojin doonaan go’doominta.
Pompeo wuxuu sheegay inay muhiimad gaar ah leedahay in la dhiso isku soo dhawaanshaha Carabta iyo Israel si looga hortago “dhaqan xumada sii kordheysa” ee ka imaaneysa Iran.
XIGASHO: AL JAZEERA