6″ May “2021
https://eeas.europa.eu/headquarters/headquarters-homepage_en
Shirka Wasiirada Arimaha Dibada iyo Horumarinta wadamada laysku yiraahdo G 7 ayaa warmurtiyeedkooda ku soo daray soomaliya ,Ethiopia ,Sudan iyo chad
- Somalia oo lagu so qaaday qodobka 41 aad ee warmurtiyeedka ayaa waxaa lagu yiri “Waxaan si aad ah uga walaacsanahay jahwareerka siyaasadeed ee ka taagan Soomaaliya, isku dhacyadii dhawaa ee rabshadaha watay ee u dhexeeyey dowladda iyo xoogagga mucaaradka la ah, iyo cawaaqib-xumada bani’aadamnimo. Waxaan ka xumaanay go’aanka lagu kordhiyay mudada Maxamed Farmaajo Madaxweynaha iyo Baarlamaanka Soomaaliya laba sano taas oo aan xal u aheyn culeysyada socda ee geeddi-socodka doorashooyinka, laakiin taas bedelkeeda waxay wiiqaysaa kalsoonida lagu qabo hoggaanka Soomaaliya, waxayna khatar ku tahay horumarka Hay’adaha Soomaaliyeed, waxayna halis ku yihiin nabadgelyada iyo mustaqbalka dadka Soomaaliyeed. Waxaan soo dhoweyneynaa ansixintii Baarlamaanka ee 1dii Maajo ee ahayd dib u bilaabista wadahadallada u dhexeeya Dowladda Federaalka iyo hoggaamiyeyaasha Dowlad Goboleedyada Xubnaha ka ah Federaalka oo ujeeddadiisu tahay in la dhammaystiro qaabka doorashada ee ku saleysan heshiiskii 17-kii Sebtember. Waxaan hoosta ka xarriiqeynaa diidmadayada waxqabad kasta oo dheeri ah oo horseedaya kordhinta muddooyinka hore iyada oo aan taageero ballaaran laga helin daneeyayaasha Soomaaliyeed isla markaana aan ka soo horjeedno geeddi-socodyada isbarbar socda ama doorashooyinka qeybta ah Waxaan ka codsaneynaa madaxda Soomaaliya inay muujiyaan is xakameyn oo ay ka waantoobaan ficil kasta oo dheeri ah oo keli ah oo kicin kara xiisadaha siyaasadeed ama rabshadaha. Waa muhiim in dhammaan dhinacyada ay isdajiyaan oo ay ilaaliyaan xasilloonida iyo amniga Soomaaliya. Waxaan soo dhoweyneynaa go’aanka Golaha Nabadda iyo Amniga ee Midowga Afrika ay ku magacaabeen Ergey gaar ah waxaanan diyaar u nahay inaan taageerno dadaalladaas. Waxaan ka codsaneynaa madaxda Soomaaliya in ay ilaaliyaan waajibaadka ka saran dadka Soomaaliyeed iyaga oo si deg deg ah ugu laabta wadahadalada. Waxaan ka codsaneynaa inay la galaan wadahadal wax ku ool ah, raadiyaan xalal wax ku ool ah isla markaana ay heshiis ka gaaraan arrimaha harsan. Haddii taa la waayana waxay horseedi doontaa in beesha caalamku wax ka bedesho qaabkii ay ula dhaqmi jirtay Soomaaliya.
SUUDAAN
Waxaan amaaneynaa dadaalada dowlada kumeelgaarka ah si loo gaarsiiyo nabada, barwaaqada iyo dimuqraadiyada Suudaan kadib kacaankii 2019. Tan waxaa ka mid ah hirgalinta dib u habeyn dhaqaale oo muhiim ah taas oo gacan ka geysan doonta u gogol xaarida deynta cafinta, horumarka loo marayo heshiis nabadeed oo dhameystiran, iyo sii wadida iyo kaqeybgalka macnaha leh ee haweenka xilliga kalaguurka. G7 waxay taageerayaan horumarkan, siyaasad ahaan iyo dhaqaale ahaanba, waxayna ku boorinayaan sii socoshada iyo kaalmada beesha caalamka si loo hubiyo in kala-guurka uu yahay mid guuleysta isla markaana u keena isbadal waarta dadka Suudaan
ETHOIPIA
Waxaan dib u xasuusaneynaa bayaankeenii 2-dii Abriil 2021-kii ee ku saabsanaa xaalada Tigray, waxaana aad uga walaacsanahay sii socoshada rabshadaha iyo dhibaatooyinka sii xumaanaya ee bina-aadamnimada iyo xuquuqda aadanaha. Waxaan cambaareyneynaa dilka dadka rayidka ah, kufsiga iyo dhiig-miirashada galmada, iyo noocyada kale ee rabshadaha ku saleysan jinsiga, burburinta iyo bililiqeysiga goobaha hidaha iyo dhaqanka iyo barakicinta qasabka ah ee boqolaalka kun ee Tigreega ah iyo qaxootiga Eriteriya. Waxaan soo dhaweyneynaa heshiiska dhex maray Komishanka Xuquuqul Insaanka Itoobiya iyo Xafiiska Wakiilka Sare ee Qaramada Midoobay ee Xuquuqul Insaanka si loo baaro xadgudubyada iyo xadgudubyada xuquuqda aadanaha. Waxaan ugu baaqeynaa dhammaan dhinacyada inay si deg deg ah u joojiyaan dagaalka, hubiyaan ilaalinta dadka rayidka ah ayna ixtiraamaan xuquuqda aadanaha iyo sharciga caalamiga iyo sidoo kale xorriyadda warbaahinta iyo marin u helka, isla markaana lala xisaabtamo kuwa mas’uulka ka ah xadgudubyada iyo xadgudubyada xuquuqda aadanaha, oo ay ku jiraan rabshadaha galmada. Waxaan ka codsaneynaa dhinacyada isku dhacu ka dhexeeyo inay si deg deg ah, gargaar bini’aadamnimo ah aan u helin, iyadoo ay sii xumaaneyso cunno yarida. Joogitaanka ciidamada shisheeye ee Tigreegu waa mid aad u dhib badan oo xasilooni daro abuureysa. Waxaan qireynaa warka ka soo yeeray dowladaha Itoobiya iyo Ereteriya ee ahaa in ciidamada Ereteriya ay ka baxayaan Tigreega laakiin waxaan weli ka walwalayaa in taasi aysan weli bilaaban. Geedi socodka bixitaanka waa inuu ahaadaa mid deg deg ah, shuruud la’aan ah lana xaqiijin karo. Waxaan ku baaqeynaa in la sameeyo geeddi-socod siyaasadeed oo cad oo loo dhan yahay oo ka socda Tigray. Waxaan weli u heellan nahay midnimada iyo wadajirka dhuleed ee Itoobiya. Waxaan sidoo kale ku baaqeynaa geeddi-socod siyaasadeed oo ballaaran oo loo dhan yahay oo ka dhaca Itoobiya si loo suurtogeliyo doorashooyin lagu kalsoonaan karo iyo dib-u-heshiisiin qaran oo ballaaran.
Iskaashiga G7-Afrika
Waxaan mar kale xaqiijineynaa go’aankeenna ah inaan xoojino iskaashiga aan la leenahay dalalka Afrika, ururrada gobollada iyo Midowga Afrika, innagoo ku dhiseyna horumarka laga gaarey xilligii Madaxweynayaasha dhow. Waxaan la shaqeyn doonnaa iyaga si kor loogu qaado barwaaqada, ka mid noqoshada dhaqaalaha, iyo xasilloonida dhammaan. Xaaladdaas awgeed waxaan si gaar ah u soo dhoweyneynaa ansaxinta heshiiska aagga ganacsiga xorta ah ee Qaaradda Afrika, waxaanna ku ammaaneynaa geesinimada ciidamada nabad-ilaalinta Afrikaanka ee qaaradda oo dhan. Ballan-qaadyadeenna ku aaddan amniga iyo nidaamyada caafimaadka adduunka, xoojinta bulshooyinka furan, sinnaanta jinsiga, waxbarashada gabdhaha, taageerada la-qabsiga isbeddelka cimilada, iyo ka-hortagga macluusha waxay saameyn la taaban karo ku yeelan doontaa qaaradda. Waxaan raadin doonnaa fursado aan si dhow ula shaqeyno shuraakadayada Afrikaanka ah ee ku saabsan caqabadaha la wadaago sannadka oo dhan ee Madaxweynaha.
