5″ January “2021” Allafrica.com
Kooxaha u ololeeya xuquuqda aadanaha ayaa walaac ka muujiyay xaalada boqolaal rayid Tigray oo lagu la kacay xarig iyo xadugudbyo ciqaab wadareed ah ,markii Sucuudiga oo dalkiisa ka tarxiilay uu u gacan galiyay xukuumada Abiy
Maamulka Itoobiya ayaa si sabab la’aan ah u xidhay, ula dhaqmay, oo si qasab ah uga kaxaystay kumannaan qawmiyadda Tigrayga ah oo dhowaan laga soo tarxiilay Sucuudiga, Human Rights Watch ayaa sidaas sheegtay.
Kooxda u ololeeya xuquuqda aadanaha ayaa Sucuudiga ugu baaqay in ay joojiyaan dadka Tigrayga ah ee ay ku hayaan xaaladaha foosha xun iyo in ay u musaafuriyaan Itoobiya, taa beddelkeedana ay caawiyaan hay’adda Qaramada Midoobay u qaabilsan qaxootiga oo ay siiso ilaalin caalami ah, forcibly removed thousands
Nadia Hardman, oo ah cilmi-baare xuquuqda qaxootiga iyo muhaajiriinta ah oo ka tirsan hay’adda Human Rights Watch, ayaa sheegtay in dadka u dhashay Tigrayga ee tacadiyada xun kala kulmay xabsiga Sacuudi Carabiya, lagu hayo xabsiyada marka ay ku laabtaan Itoobiya.
Arrimo kala duwan, oo ay ku jiraan shaqo la’aan iyo dhibaatooyin kale oo dhaqaale, abaaro, iyo ku xad-gudubyo ka dhan ah xuquuqul insaanka, ayaa ku kalifay boqollaal kun oo Itoobiyaan ah in ay u tahriibaan tobankii sano ee la soo dhaafay, iyaga oo doonyo kaga gudbaya badda cas ka dibna dhulka Yaman uga sii gudbaya Sucuudiga, hundreds of thousands of Ethiopians
Bishii Janaayo 2021, dawladda Itoobiya waxay ku dhawaaqday inay iska kaashanayso dib u celinta 40,000 oo muwaadiniinteeda ah oo ku xiran Sacuudi Carabiya, oo ay ugu horeyso 1,000 qof oo soo noqda todobaadkii. Intii u dhaxaysay Noofambar 2020 iyo Juun 2021, 40% dadka soo noqday waxay ahaayeen Tigree.
Khilaafka u dhexeeya dawladda Itoobiya iyo Tigrayga ayaa soo socday tan iyo bishii Nofeembar 3, 2020, markaasoo xiisad soo jireen ah oo u dhaxaysa dawladda federaalka ah iyo Jabhadda TPLF (TPLF) ay madaxa soo kacday markii Ra’iisul Wasaare Abiy Axmed uu ka bilaabay gobolka Tigray waxa uu ku sifeeyay waagaas “hawlgal sharci iyo kala dambayn”.
Ra’iisul wasaaraha ayaa ku eedeeyay kooxda TPLF in ay bartilmaansadeen cutubyo ka tirsan ciidamada dowladda, islamarkaana ay doorasho sharci darro ah ka fuliyeen gobolka Tigray. Iskahorimaadka ayaa dhaliyay hanjabaado cunaqabateyn caalami ah kadib markii dowladda Itoobiya ay hakisay qaar ka mid ah hay’adaha gargaarka, waxaana soo baxay warbixinno ku saabsan xadgudubyo ka dhan ah xuquuqda aadanaha.
Itoobiya: Ergeyga Midowga Yurub oo u ambabaxay Sucuudiga, Imaaraadka oo socdaalkiisii labaad ku tagay Itoobiya si uu ugala hadlo qalalaasaha ka taagan gobolka Tigray.
Pekka Haavisto, Wasiirka Arrimaha Dibadda ee Finland, iyo ergeyga Midowga Yurub ee Itoobiya oo uu u igmaday wakiilka sare ee block Josep Borrell, ayaa ku sii jeeda nooca Sacuudi Carabiya Read more
Bariga Afrika: Deeq bixiyayaasha ayaa ku eedeeyay UN inay si xun u maamushay jawaabta qaxoontiga Tigrayga