3-Jun-2023-Reuters
Talyaanigu waxa uu xiray laba markab oo NGO-yo ah kadib markii ay ka horyimaadeen sharciga ka hortagaya badbaadinta muhaajiriinta
NGO-yada maamula Maraakiibta badbaadada muhaajiriinta ee Sea-Watch 3 Sea-Eye ayaa sheegay in sharciga Talyaanigu uu uga dan leeyahay in dambi laga dhigo howlaha samatabixinta ee
Ciidamada Ilaalada Xeebaha Talyaaniga ayaa gacanta ku dhigay labo Markab oo laga leeyahay Hay’ado aan dowli ahayn oo ka howlgala Badda Mediterranean-ka, kadib markii lagu helay inay jabiyeen sharci cusub oo ka hortagaya Maraakiibta loo dirayo inay soo badbaadiyaan Tahriibayaasha inay fuliyaan howlgalo badan oo xiriir ah.
20 maalmood oo xarig ah ayaa lagu soo rogay maraakiibta badbaadada Jarmalka ee Sea-Eye 4 iyo Mare*Go fiidnimadii Jimcaha, sida ay sheegeen ururada Sea-Eye iyo Sea-Watch ee maamula maraakiibta.
Sharciga lagu ansixiyay Talyaaniga 24-kii Febraayo ayaa ka hortagaya maraakiibta badbaadinta inay sameeyaan samatabbixin dhowr ah oo xiriir ah. Sida ku cad wareegtada loogu magacdaray wasiirka arrimaha gudaha Matteo Piantedosi, maraakiibta samatabbixinta ayaa looga baahan yahay inay codsadaan meelaynta deked oo ay isla markiiba u shiraacdaan badbaadin kasta.
Hay’adaha aan dawliga ahayn ayaa sheegay in tallaabadan looga golleeyahay in lagu xakameeyo dadka imaanaya, maadaama ay mamnuuc ka tahay in ay fuliyaan howlo badan, waxaana inta badan looga baahan yahay in ay u safraan dekedo fog fog, taas oo kordhisa kharashka ku baxa shaqada, isla markaana yareysa waqtiga badbaadada.
Waxa kale oo ay ku adkaysanayaan in sharcigu ka hor imanayo sharciga caalamiga ah, kaas oo ay waajib ku tahay in la badbaadiyo dadka ku dhibaataysan badda.
Sea-Eye 4 waxaa loo haystay diidmada “sharci aan caddaalad ahayn oo looga dan leeyahay in lagu dambiyo midnimada,” Giorgia Linardi, af hayeenka Sea-Watch ee Talyaaniga, Sabtidii
Denbiyeedka badbaadinta badda’
Sea-Eye 4 ayaa la xiray ka dib markii ay soo badbaadisay 17 qof oo ku sugnaa aagga goobidda iyo samatabbixinta ee Liibiya waxayna ka shaqeysay badbaadinta labaad oo xiriir ah aagga Malta wax yar ka dib, iyada oo aan marka hore loo sii gudbin dekedda Ortona, ee gobolka dhexe ee Abruzzo.
NGO-ga ayaa sheegay in markabku uu markii dambe ka jawaabay qaylo-dhaan ka soo yeertay doon ay saarnaayeen in ka badan 400 oo qof oo ku sugan aagga Malta, waxayna go’aansadeen inay dib u laabtaan maadaama aysan jirin mas’uuliyiin dowladeed oo xaqiijiyay isku-duwidda xaaladda degdegga ah.
Mas’uuliyiinta Talyaaniga ayaa wargeyska Il Giornale u sheegay in Sea-Eye 4 ay jabisay amarkii lagu doonayay in lagu gaaro Ortona, taas beddelkeedana ay u shiraacday dhanka doonta, taasoo ay horay u ilaalinayeen ilaalada xeebaha.
Gorden Isler, oo ah guddoomiyaha shirkadda Sea-Eye, ayaa hadalkan ku sheegay in doonida oo dhibaataysan ay ugu dambeyntii iskeed u gaartey aagga raadinta iyo badbaadinta ee Talyaanigu, waxaana rakaabkii saarnaa ay badbaadiyeen oo keliya ilaalada xeebaha Talyaaniga wax yar ka hor inta aysan gaarin Sicily.
Istaraatiijiyadda cusub ee Talyaanigu waa mid daahsoon oo hufan. Safarrada dheer ee lagu aado dekedaha fogfog waxay had iyo jeer ka dhigan tahay inaan go’aansanayno jidka halkaas ku yaal haddii aan ka jawaabno wicitaanno dhib badan oo soo gala,” Isler ayaa tiri.
Wuxuu intaas ku daray in sharcigu abuurayo “aragti dadweyne oo ah in tallaabadeennu ay tahay sharci-darro”, taasoo ahayd “isku day kale oo canaan leh oo lagu doonayo in lagu dambiyo samatabbixinta badda…
‘Dowladdii Fashiistaha ka dib’
Jimcihii, Mare*Go, oo ah afar mitir oo farshaxan Farxad leh oo la dhisay 1917-kii oo hawsheedii ugu horreysay, la xiriirtay mas’uuliyiinta Talyaaniga ka dib markii ay badbaadiyeen 36 qof. Waxay uga digtay inaysan awoodi doonin inay daboosho masaafada si ay u gaaraan dekedda loo qoondeeyay ee Trapani, oo ku taal xeebta galbeed ee Sicily
Saraakiisha Ilaalada Xeebaha Talyaaniga iyo Hay’adda Xuduudaha Yurub ee Frontex ayaa sugayay Markabka markii uu soo galayay Dekedda Lampedusa wax yar ka hor saqdii dhexe.
“Sharcigan cusub ee hadda jira waa qalab kale oo lagu ogolaanayo in dad badan oo guuraya ay ku qaraqmaan badda,” ayay hay’addu ku sheegtay bayaan ay soo saartay, iyadoo ku tilmaantay xukuumadda midigta fog ee ra’iisul wasaare Giorgia Meloni “Fashist ka dib.
Xisbiga ka hortagga muhaajiriinta ee Talyaaniga, oo uu madax u yahay Matteo Salvini, ayaa Il Giornale u sheegay in ay ku qanacsan yihiin sida sharciga Talyaaniga loo dhaqan geliyay. “NGO-yada ajnabiga ah ma ixtiraamaan sharciyada Talyaaniga? Ganaax culus iyo haynta markabka,” ayaa lagu yidhi.
“Calaamadaha iyo xuduudaha waa in la ixtiraamaa, gudaha Talyaaniga sida adduunka oo dhan.