-9 -Luulyo -2023
Tunisia ayaa diiday eedeymaha ah in si xun loola dhaqmo qaxootiga Madow
Madaxweynaha Tuniisiya Kais Saied ayaa sheegay in qaxootiga ay helayaan hab dhaqan bini’aadantinimo oo ka timid waxa uu ugu yeeray ‘qiyamkeena’.
Madaxweynaha Tunisia ayaa diiday dhaleeceynta loo jeedinayo qaabka ay dowladiisa ula dhaqanto qaxootiga Afrikaanka Madow kadib markii boqolaal ay xireen mas’uuliyiinta oo looga tagay xadka Libya.
Madaxweyne Kais Saied ayaa sheegay Axadii in qaxootigu ay heleen daweyn bini’aadantinimo oo ka timid waxa uu ugu yeeray “qiyamkayaga”.
Qaxootiga, si kastaba ha ahaatee, waxay sheegeen in loo daayay inay kulaylka saxaraha ah wax kaga qabtaan cunto ama biyo yar.
Tunisia, oo ah marinka ugu weyn ee socdaalka Yurub, ayaa dhaleeceyn kala kulantay kooxaha xuquuqda ka dib markii mas’uuliyiintu ay uruuriyeen qaxootiga iyo magangalyo-doonka oo ay u eryeen aagga fog ee xadka Tunisia ay la wadaagto Liibiya.
Horaantii todobaadkan, Human Rights Watch (HRW) ayaa sheegtay in ciidamada ammaanka Tunisia ay si wadajir ah u ceyriyeen dhowr boqol oo qaxooti Afrikaan ah iyo magangalyo doon.
Kooxdu waxay ku boorisay Tuniisiya inay joojiso raridda qasabka ah ee lagu hayo dadka Afrikada ka hooseeya ee Saxaraha ka hooseeya, isla markaana ay si degdeg ah awood ugu siiso helitaanka adeegyada bini’aadantinimo ee loo diro aagga xadka khatarta ah.
“Ma ahan oo kaliya in ay damiir la’aan tahay in lagu xad-gudbo dadka oo lagu daydo saxaraha, laakiin ka saarida wadajirka ah waxay jebinayaan sharciga caalamiga ah,” ayay tiri Lauren Seibert, cilmi-baare xuquuqda qaxootiga iyo soogalootiga ee HRW.
Mas’uuliyiinta ayaa sheegay in ciidamada ilaalada xeebaha ay soo badbaadiyeen 11 qof oo saarnaa doonta, taasoo ka soo kacday magaalada xeebta ah ee Zarzis, sida uu sheegay Faouzi Masmoudi, oo ah xaakimka Sfax.
Horaantii sanadkan, Saied waxa uu ku dhawaaqay olole adag oo ka dhan ah qaxootiga Tunisia. Wixii markaas ka dambeeyay waxaa kordhay weerarada ka dhanka ah ajaaniibta ku sugan dalkaasi.
Tuniisiya waxay aragtay kor u kaca rabshadaha salka ku haya isir naceybka ka dib hadal uu jeediyay Saied bishii Febraayo ee la soo dhaafay kaas oo uu kaga hadlay “tiro badan oo muhaajiriin aan caadi ahayn oo ka yimid Afrikada Saxaraha ka hooseeya” kuwaas oo keenaya “rabshad, dembi, iyo dhaqamo aan la aqbali karin.
