1 APRIL 2022″ allAfrica.com
Waxaa qoray Ergeyga Gaarka ah ee Agaasimaha Guud ee WHO ee Covid-19
Anagoo ah Ergeyga Gaarka ah ee Ururka Caafimaadka Adduunka (WHO) Agaasimaha Guud ee Ururka Caafimaadka Adduunka (WHO) ee Covid-19, waxaan u daawannay si naxdin leh iyadoo dunidu ay isku dayeyso – goor dhow, fikraddayada – inay “ku soo noqoto sidii hore”.
Wadamada adduunka ayaa ku degdegay inay burburiyaan qaar badan oo ka mid ah tallaabooyinka caafimaadka bulshada iyo in badan oo ka mid ah kaabayaasha hoos u dhigay faafitaanka Covid-19 oo dad badan ka ilaaliya dhibaatooyin iyo dhimasho.
Tallaabooyinka caafimaadka guud ee ugu waxtarka badan uguna fudud ee mas’uuliyiinta si ay u fuliyaan – sida fogeynta bulshada, maaskaro-xirashada, gacma-dhaqidda iyo maareynta goobaha dadweynaha ee ay dadku isugu yimaadaan – ayaa, meelo badan, la fududeeyay ama xitaa laga tagay.
Cilmi-baarayaasha daryeelka caafimaadka oo falanqeynaya sawirada mikroskoob ee shaybaarka sayniska nolosha ee Nigeria.
U dhaqanka sidii in ay dhammaatay masiibadada COVID waxay ku martiqaadi kartaa nolosheenna Halis weeyn
Sida welwelku u yahay in la arko dawladuhu inay yareeyaan tijaabinta, raadinta xidhiidhka iyo ilaalinta – ururinta habaysan, falanqaynta iyo tarjumaadda xogta, oo ay ku jirto taxanaha hidde-sidaha ee naga digaya kala duwanaansho soo baxaya. Sabab kasta ha ahaatee – malo ah in kii ugu xumaa dhammaaday; in tillaabooyinka caafimaadka dadweynuhu ay yihiin kuwo faragelin badan oo qaali ah; ama lacagtaas si fiican ayaa loo isticmaali karaa meelo kale – go’aamadani waa khalad. Way dhicis yihiin; waxay marin habaabiyaan shacabka; oo indho la’aan ayay nooga tagayaan.
Xog la’aan, ma garanayno noocyada ku wareegaya meesha, mana helno digniin noocyo kale oo khatar ah. Tani waxay u dhigantaa naafanimada nafteena waxayna si gaar ah khatar ugu tahay dadka nugul, oo ay ku jiraan shaqaalaha daryeelka caafimaadka, dadka da’da ah, shakhsiyaadka difaaca jirkooda uu liito sida kuwa badan oo ka badbaaday kansarka, iyo kuwa aan la tallaalin.
Ficilada caafimaadka dadweynaha waxay leeyihiin cawaaqib, had iyo jeer.
Waxaa weli jira 50,000-70,000 oo dhimasho ah oo la diiwaangeliyey todobaadkii. Maaddaama tallaabooyinka caafimaadka dadweynaha la baabi’iyay iyo sida ka-hortagga fayrasku u sii yaraanayo labadaba dadka la tallaalay iyo kuwa leh difaacyada kale, baylahdeennu way korodhaa.
Durba, kiisasku si aad ah ayay u kordheen labadii toddobaad ee la soo dhaafay Yurub iyo Aasiya, halkaas oo xittaa in ka sii badan oo ka-soo-jeedka infekshanka Omicron ee loo yaqaan BA.2 uu noqday mid awood badan. Isbitaalo badan ayaa buux dhaafiyay.
Isbeddelka naxdinta leh ee kor u kaca caabuqyada cusub ee Covid ayaa laga yaabaa inuu sii socdo oo uu dardargeliyo.
Maaddaama tallaabooyinka caafimaadka dadweynaha la burburiyay, dhammaanteen waanu nugul nahay. Sida la socodka hoos u dhaca, waxaa laga yaabaa in aan lagu baraarujin wareegga kala duwanaanshaha Covid ee dilaaga ah, kaas oo ka baxsan kara dhammaan tallaalada jira, ilaa ay aad uga daahdo qaar badan oo naga mid ah.
Annagu, Ergeyga Gaarka ah ee WHO ahaan, waxaanu ugu baaqaynaa adduunka in la joojiyo marxaladda masiibada annaga oo hagaajinayna siyaasaddeenna si tartiib tartiib ah kuna saleysan sayniska. Waxaan ka baryeynaa kuwa wax samayn kara, taasna waxay la macno tahay qof kasta, hadday tahay go’aan-qaadasho, heer bulsho ama shakhsi – inuu hadda wax ka qabto, ka hor intaanay xaaladdu qarxin.
Waa isku day in aan indhahayaga ka saarno kubada. Dal kastaa wuxuu leeyahay mudnaan iyo shuruudo is-hortaagaya. Dhammaan waxa ay dareemayaan culays dhaqaale.
Laakiin COVID wali wuu joogaa. Wax kasta oo run ka ahaa fayraska qaybtiisii hore ee masiibada ayaa maanta run ah. Wali waa dilaa. Wali waa wareegaysaa. Waxay weli soo saari kartaa noocyo cusub. Burburinta ilaalintii la dhisay labadii sano ee la soo dhaafay waxay halis ugu jirtaa masiibo ka sii weyn.
Mustaqbal yar oo dilaa ah ayaa gacmaheena ku jira, markaa aynu awoodeena u adeegsano si aan u gaadhno, wadajir.
Saxiixay: Ergeyga Gaarka ah ee Agaasimaha Guud ee WHO ee COVID-19 u diyaargarowga iyo ka jawaabista
Professor Dr. Maha El Rabbat, Wasiirkii hore ee Caafimaadka iyo Dadweynaha Masar;
Dr. David Nabarro, Lataliyihii hore ee Gaarka ah ee Xoghayaha Guud ee Qaramada Midoobay ee Ajendaha 2030 ee Horumarka Waarta iyo Isbeddelka Cimilada;
Dr. Mirta Roses, Agaasimihii hore ee Gobolka WHO ee Ameerika;
Dr Palitha Abeykoon, Agaasimihii hore, Horumarinta Nidaamyada Caafimaadka, Xafiiska Gobolka ee Koonfur-Bari Aasiya ee WHO, La-taliyaha Sare ee Wasaaradda Caafimaadka ee Sri Lanka
Professor Samba Sow Agaasimaha Guud ee Xarunta Horumarinta Tallaalka ee Mali;