1- November-2023 – AFP
Uganda oo lamaane Maraykan ah ku xukuntay kumanaan doolar kadib markii ay danbi ku heleen
Lamaane Mareykan ah oo lagu ganaaxay kiis caruur lagu jirdilay oo ka dhacay Uganda
Soddon jir Nicholas iyo Mackenzie Spencer ayaa la xiray 2022 waxaana lagu soo oogay “ka ganacsiga daran” ee cunug iyo ” jirdil daran” oo loo geystay wiilka da’da yar ee ku dhawaad 10 sano jir ah intii u dhaxeysay Diseembar 2020 iyo Diseembar 2022.
Lamaanayaal Mareykan ah oo markii hore lagu eedeeyay inay jirdileen cunug ay korsadeen ayaa Talaadadii lasoo dhaafay maxkamad ku taal Uganda ku xukuntay ganaax lacageed oo dhan US$ 29,000 kadib markii ay qirteen eedeymo yar yar.
Waxay dafireen labada dacwadood, kuwaas oo gaaraya ilaa xabsi daa’in, balse waxay qirteen eedeymo yar yar, oo ay ku jiraan arxan darro, si bini’aadantinimo ka baxsan ama sharaf dhac, shaqo sharci darro ah iyo joogitaanka sharci-darrada ah ee Uganda.
Maxkamadda sare ee Kampala ayaa ku xukuntay inay bixiyaan ganaax dhan 9.3 milyan oo shilinka Uganda ah oo u dhiganta $2,460. Waxaa sidoo kale lagu xukumay in ay bixiyaan dhibanaha lacag dhan 100 milyan oo shilinka Uganda ah, kadib markii xeer ilaalintu laashay eedeymihii hore ee lagu soo oogay kadib heshiiskii qiraalka. .
Garsooraha maxkamada Alice Komuhangi ayaa maxkamada u sheegtay in maadaama labada lamaane “ay qirteen dambiga lagu soo oogay oo aysan waqtiga ka lumin maxkamada, waxaan ku helay dambiga waana ku xukumayaa.”
Lamaanahan ayaa la xiray bishii Diseembar ka dib markii ay warbixin ka soo saartay naanaysta cunugga, taasoo dhiganeysay xarun loogu talagalay carruurta naafada ah. Nanny waxay ka warbixisay “la dhaqmo bini’aadantinimo ka baxsan oo soo noqnoqda”.
Markii booliisku ay weerareen gurigooda bishii Diseembar, waxay sheegteen inay heleen muuqaal CCTV ah oo muujinaya ilmaha oo lagu qasbay inuu ku dul fadhiisto “meel aan raaxo lahayn”, oo la siiyay cunto qabow oo keliya waxaana lagu seexiyay “meel alwaax ah, oo aan lahayn furaashyo ama gogosha” .
Go’aanka Talaadadii ayaa dhaliyay qeylo dhaan ka soo yeertay dadka u ololeeya xuquuqda carruurta, kuwaas oo dhaleeceeyay “cadaalad xad-dhaaf ah.”
“Sidee laba qof oo qirtay in ay garaaceen oo ay si xun ula dhaqmeen ilmo, cunno iyo biyona u diidey, qol qabowna isaga oo aan dhar lahayn, loogu xukumayaa xukun fudud, in uu bixiyo ganaax iyo… inuu baxo?” Dhaqdhaqaaqa Proscovia Najjumba ayaa u sheegtay AFP.
Wiilka la hadal hayo ayaa ka mid ahaa saddex carruur ah oo lamaanaha ay gacanta ku hayeen.
Korsiga caalamiga ah ee carruurta ayaa muran ka abuuray Uganda. Sannadkii 2020, mas’uuliyiinta Maraykanku waxay dacweeyeen oo ay ku soo rogeen cunaqabatayn dhaqaale oo ka dhan ah hay’ad korsasho fadhigeedu yahay Maraykanka oo carruurta aan agoonta ahayn geysay qoysas Maraykan ah.