7- August-2023- News Agencies”
Ugu yaraan 16 qof ayaa ku dhintay kadib markii ay dooni ku degtay xeebaha Tunisia iyo Saxaraha Galbeed, iyadoo Waqooyiga Afrika ay wajahayaan kororka badaha ku wajahan Yurub.
Gaar ahaan Tunisia waxa ay noqotay marinka ugu weyn ee ay maraan dadka qaxootiga ah, gaar ahaan kuwa ka imaanaya qaybaha kale ee Afrika, iyaga oo isku dayaya safarro halis ah iyaga oo rajo ka qaba in ay helaan nolol wanaagsan.
Tirada dadka ku dhintay doon ku degtay xeebaha dalka Tunisia ayaa gaartay 11 qof kadib markii meydad kale la helay.
“Toddobo meyd oo cusub ayaa la helay fiidnimadii Axadda,” ayuu yiri Faouzi Masmoudi, oo ah afhayeenka maxkamadda Sfax, oo ah magaalada labaad ee ugu weyn Tunisia, una dhow goobtii uu todobaadkii hore ku dagtay badda Mediterranean-ka. .
Labo qof ayaa laga soo badbaadiyay 57-kii qof ee la socday, kuwaas oo dhamaantood ka yimid dalalka ka hooseeya Saxaraha Afrika, ayuu yiri Masmoudi, isagoo intaa ku daray in mas’uuliyiinta ay sii wadaan raadinta dadka la la’yahay. .
Dad ka badbaaday wararkii ugu dambeeyay ee la sheegay in ay ku degeen meel u dhow Jasiiradaha Kerkennah ee Tunisia ee badda Mediterranean-ka ayaa sheegay in doonidooda ay ka soo caariday xeebta waqooyiga ee Sfax toddobaadkan iyadoo ay saarnaayeen 57 qof.
Masaafada u dhaxaysa Sfax iyo jasiiradda Lampedusa ee Talyaaniga waa qiyaastii 130km (80 mayl).
Dhacdo kale, maamulka Marooko ayaa Isniintii sheegay in meydadka shan qof oo dhammaantood u dhashay Senegal la soo saaray, 189 qofna la soo badbaadiyay, ka dib markii ay doon ku degtay Galbeedka Saxaraha.
Kow iyo toban qof oo xaaladoodu liidato ayaa loo wareejiyay cisbitaal ku yaal Dakhla, oo ah magaalada labaad ee ugu weyn Galbeedka Sahara ee lagu muransan yahay, sida ilo milatari ay u sheegeen warbaahinta dawladda Morocco.
Sida laga soo xigtay isha, doontu waxay ka soo kacday “dal ku yaal koonfurta boqortooyada [Moroco]” waxayna ku sii jeedday jasiiradaha Canary ee Spain ka hor inta aan laga helin xeebta Guerguart, oo waqooyiga ka xigta Mauritania.
Jidka dilaaga ah
Waddada dhexe ee Mediterranean-ka ee ka gudubta Waqooyiga Afrika una gudubta Yurub waa tan ugu dhimashada badan adduunka iyadoo in ka badan 20,000 ay ku dhinteen tan iyo 2014, sida ay sheegtay Ururka Caalamiga ah ee Socdaalka (IOM).
Sida laga soo xigtay wasaaradda arrimaha gudaha Tunisia, 901 meyd ah ayaa la helay sanadkan July 20 ka dib shilal ka dhacay badda Mediterranean-ka halka 34,290 qof la badbaadiyay ama la qabtay. Badi waxay ka yimaadeen wadamada Saxaraha ka hooseeya ee Afrika, ayay tiri.
In ka badan 1,800 oo qof ayaa dhintay iyagoo isku dayaya inay Waqooyiga Afrika uga gudbaan Yurub illaa iyo hadda sanadkan, sarkaalka warfaafinta ee IOM Flavio Di Giacomo ayaa sheegay Axaddii – ku dhawaad 900 in ka badan sanadkii hore.
Xaqiiqadu waxay tahay in tiradaasi ay aad uga badan tahay. Meydad badan ayaa laga helay badda, taas oo soo jeedinaysa inay jiraan doonyo badan oo burburay oo aynaan waligeen maqal,” ayuu yiri
Tirada meydadka la helay ayaa si gaar ah ugu korortay wadada loo yaqaan Tunisia, taasoo noqotay mid aad khatar u ah sababtoo ah nooca doomaha la isticmaalo, ayuu yiri Di Giacomo.
Isku dayga ka gudubka ayaa batay bilihii March iyo April ka dib khudbad uu jeediyay madaxweynaha Tunisia Kais Saied, kaas oo ku eedeeyay in “fara badan” dadka Afrikaanka ka hooseeya ee Saxaraha ka hooseeya ay dambiyo geystaan oo ay khatar ku yihiin dadwaynaha Carabta inta badan.
Weerarada ajaanib naceybka ee lagu bartilmaameedsanayo qaxootiga, muhaajiriinta iyo ardayda Afrikaanka madow ayaa ku kordhay dalka oo dhan tan iyo hadalkii Saied ee Febraayo, qaar badana waxay waayeen shaqooyin iyo guryo.
Tan iyo horraantii bishii Luulyo, boqolaal qaxooti iyo muhaajiriin ah ayaa laga saaray Sfax ka dib markii nin Tunisian ah uu ku dhintay iska horimaad dhexmaray koox Afrikaan ah oo ka hooseeya Saxaraha.
Maalmihii xigay, booliiska Tuniisiya waxay qaxoontiga Madow iyo muhaajiriinta geeyeen saxaraha ama meelaha halista ah ee u dhow xudduudaha Liibiya iyo Aljeeriya, kooxaha xuquuqda iyo ururada caalamiga ah ayaa sidaas yidhi.
Ilaha bini’aadantinimada ayaa tiradooda ku sheegay in ka badan 2,000 iyadoo ugu yaraan 25 la sheegay inay ku dhinteen aagga xuduudka Tunisia iyo Liibiya tan iyo bishii hore.
