5- November-2023″ AFP
Ugu yaraan 4.4 milyan oo qof ayaa waddan la’aan ah, Qaramada Midoobay ayaa tiri
Warbixinta sanadlaha ah ee UNHCR ayaa lagu sheegay in dadka aan wadan laheyn, oo inta badan ka tirsan kooxaha laga tirada badan yahay, ay inta badan ka maqan yihiin xuquuqul insaanka犀利士 iyo helitaanka adeegyada aasaasiga ah.
Ugu yaraan 4.4 milyan oo qof oo ku nool 95 waddan ayaa ah waddan la’aan ama dhalasho aan la cayimin, sida ay sheegtay Hay’adda Qaramada Midoobay u qaabilsan Qaxootiga Sabtidii.
Warbixinteeda sannadlaha ah ee lagu xusayo sannad-guuradii 9-aad ee ololaheeda #IBelong, UNHCR waxay ku sheegtay in tirada dhabta ah ee caalamka la rumeysan yahay inay aad uga badan tahay, “marka la eego sida aan loo arki karin dadka aan waddaniga ahayn ee ku jira layliyada tirakoobka qaranka.”
Qiimaha dawlad la’aanta
Hay’addu waxay xustay in dadka aan dalka lahayn, ee inta badan ka tirsan kooxaha laga tirada badan yahay, ay inta badan ka maqan yihiin xuquuqul insaanka iyo helitaanka adeegyada aasaasiga ah. Tani waxay ka dhigeysaa inay “siyaasad ahaan iyo dhaqaale ahaanba la faquuqo oo ay u nuglaadaan takoor, dhiig-miirasho iyo xadgudub.”
“Iyada oo ay sii kordhayso barakaca qasabka ah ee caalamiga ah, malaayiin ayaa looga tagayaa geesaha, lagana duudsiyay xuquuqdooda aasaasiga ah ee bini’aadminimada, oo ay ku jiraan ka qayb qaadashada iyo wax ku biirinta bulshada,” ayuu yiri madaxa Qaramada Midoobay u qaabilsan qaxootiga, Filippo Grandi. “Ka reebistani waa cadaalad darro waana in wax laga qabtaa.”
Wadar ahaan, 97 waddan ayaa hadda qayb ka ah heshiiskii 1954 ee laxidhiidha xaaladda dadka aan waddan lahayn, iyo 79 ayaa qayb ka ah heshiiskii 1961 ee ku saabsan dhimista dawlad la’aanta.
Hay’adda qaxootiga ayaa bogaadisay qaar ka mid ah guulaha laga soo sheegay sannadkii la soo dhaafay dalal dhowr ah. Warbixintu waxay u dabaaldegtay daraasiin waddamo ah oo soo bandhigay ilaalinta sharciyadooda si looga hortago waddan la’aanta ama dejinta habab lagu ilaalinayo dadka aan waddaniga ahayn.
Waxay tixraacday ilaalinta sharci-dejinta ee ay soo bandhigeen Jamhuuriyadda Kyrgyzstan iyo Jamhuuriyadda Moldova si ay uga caawiyaan ka hortagga waddan la’aanta xilliga dhalashada.
Warbixintu waxa kale oo ay xustay qaab-dhismeed sharci oo lagu ansixiyay Portugal si loo xakameeyo heerka dawlad la’aanta, iyo Waqooyiga Macedonia oo u oggolaanaya dadka aan dal-laawayaasha ahi inay dhalasho helaan.
Dalka Kenya, ilaa 7,000 oo qof oo ka soo jeeda beesha Pemba ayaa la xaqiijiyay in ay yihiin muwaadiniin sanadkan, sida ay sheegtay UNHCR. Meel u dhow Tansaaniya, in ka badan 3,000 oo qof oo halis ugu jira dawlad la’aan ayaa sidoo kale la siiyay dhalasho.
“In kastoo dowlad la’aantu ay leedahay sababo badan, marar badan waxaa lagu xallin karaa sharci-dejin fudud iyo isbeddello siyaasadeed. Waxaan ugu baaqayaa dawladaha adduunka oo dhan inay qaadaan tallaabo deg-deg ah oo ay xaqiijiyaan inaan cidna looga harin,” ayuu yiri Grandi.
Grandi waxa uu carabka ku adkeeyay in talaabooyinka wanaagsan ee la qaaday sanadkii la soo dhaafay aysan weli ku filneyn.
AFP
