14″ January 2023″ Allafrica.com
Waa maxay sababta Fashion-ka degdega ah iyo dhacdooyinka ku lugta leh Roog cas loogu baraarugay in ay khatar ku yihiin deegaanka? Dheeho.com
Dukaameeysiga waa mid ka mid ah raaxada aan jecelnahay, laakiin waxay la timaadaa dhibaatooyin badan oo qarsoon, kuwaas oo lagu soo koobi karo iyada oo ah oraah kooban “fast fashion”.
Fashion degdeg ah Goobta wararka deegaanka iyo xogta, Earth.org, waxay ku qeexdaa moodada degdega ah sida “waxyaabo raqiis ah oo la soo saaray oo la qiimeeyay si nuqulka xayeeysiinteedu looga dhigo qaabkii ugu dambeeyay ee catwalk iyo isbeddellada oo lagu riixo bakhaarada si loo kordhiyo iibka.” Iyadoo ay jirto in Fashion-ka degdega ah uu khatar ugu yahay deegaanka?
Natiijada dharka badan ee la soo saaro sanad walba, oo la Isticmaalo waqtiyo gaaban, ayaa ah in warshaduhu ay xisaabiyaan in ka badan 1.2 bilyan oo tan oo gaaska aqalka dhirta lagu sii daayo sannadkiiba.sida laga soo wariyay warbixin uu sii daayay Machadka Initiative Investment Initiative oo xaruntiisu tahay magaalada Riyadh ee dalka Saudi Arabia.
Ma aha oo kaliya dareenka dhaqanka moodada ee ku saabsan cusboonaysiinta dharkaaga,balse si aad u hesho muuqaal cusub ayaa dhalinaya wasakh aad u badan; iyo sidoo kale kharashka deegaanka, waxaa jira kharashka aadanaha.
Hadalkaas moodada ah ee kulul waxaa ka dambeeya qof aad u shaqo badan oo ku nool faqri aad u daran oo ku shaqeeya xaalado aad u xun oo loo kala saari karo addoonsiga casriga ah. Shaqaalaha warshadaha waxaa lagu qabtaa shaqo adag, saacado badan, iyo xaalado shaqo oo aan ammaan ahayn, iyo sidoo kale inay yihiin shaqaalaha ugu mushaharka yar shirkadaha dharka dhaqsaha ah.
Shaqaalaynta carruurta, xoog ku shaqeysiga, iyo dhibaateynta galmo ayaa caan ka ah warshadahaan, oo lagu duubay warbixin 2018 ay soo saartay kooxda xuquuqul insaanka, Human Rights Watch.
“Taasi waa toban-meelood meel dhammaan qiiqa sii daaya – in ka badan dhammaan duullimaadyada caalamiga ah iyo maraakiibta badda oo la isku daray,” sida ay sheegeen laba dhaqdhaqaaqe oo ka mid ah hal-abuurayaasha African-ka ah ee raadinaya habab ay wax uga qabtaan cilladaha warshadaha: Stella Hertantyo.
Hadeel Osman oo cilmi baare u doode deegaanka oo naqdiya fashion joogta ah oo reer Suudaan ayaa sheegay Moodooyinka degdega ah oo la xirto waati kooban, ka dibna waa la tuuro in ay abuurtay buuro dhar laisticmaalay ah
Sida laga soo xigtay Fairplanet, kobaca aan hore loo arag ee warshadaha moodada labaatankii sano ee la soo dhaafay ayaa horseeday kor u kaca dukaamada gacanta labaad ah, ee suuqyada wax lagu iibiyo.
Laakiin, Ellen MacArthur Foundation ayaa tiri, “boqolkiiba seddex ka mid ah dharka la isticmaalay waa la miiray ama lagu gubay adduunka oo dhan. Wadarta gelinta fiber-ka ee loo isticmaalo dharka, 87 boqolkiiba waa la gubay ama lagu tuuraa qashinka.”
Sida laga soo xigtay Oxfam, 70% dharka lagu deeqo adduunka oo dhan wuxuu ku dhammaadaa Afrika. In kasta oo aan inta badan loogu deeqin si niyad wanaag ah dadka u baahan, hadana waxaa badan kuwa loo tuuro tayada liidata awgeed.
Afrika maaha meel qashin qub ah #AfricaIsNotALandfill
Heer maxalli ah, Hadeel Cismaan waxa uu ku boorinayaa macaamiisha u fiirsashada: “Si macmiilku u ogaado caadooyinkiisa, gadashada habdhaqankiisa, iyo isticmaalka dharka, waxa ay u baahan yihiin in ay sameeyaan waxoogaa qodis ah.”
Iyada oo ay ugu wacan tahay adeegsiga raqiis ah, midabada sunta ah, GreenPeace waxay ku cadaadisay summada iyada oo loo marayo ololayaal moodada sunta ka saaraya si looga saaro kiimikooyinka halista ah silsiladahooda sahayda.
Shirkadda Shiineeska ah ee Shein oo ka mid ah kuwa ugu magaca weyn warshadaha Fashion-ka degdega ah, ayaa ku celisay sida ay uga go’an tahay badqabka ka dib markii ay baraha bulshada ka qayliyeen markii rasaasta la sheegay in laga helay badeecooyin ay ka mid yihiin dharka carruurta. Kuwa ugu nugul sunta rasaasta waa haweenka uurka leh, dhallaanka iyo carruurta yaryar.
Barnaamijka wararka Kanada, CBC Marketplace, ayaa sheegay 2021 in Shein iyo laba kale oo tafaariiqle ah oo casri ah, Zaful iyo AliExpress, ay joojiyeen iibinta dharka ay ku jiraan heerar sare oo kiimiko ah.
Cismaan waxaa ka go’an in uu u ololeeyo waaritaanka mid ka mid ah warshadaha adduunka ugu wasakhaysan, wuxuuna dalbanayaa isbeddel nidaamsan oo ka yimaadda ganacsiyo malaayiin doollar ah, iyo sidoo kale in la xoojiyo macaamiisha ku codeeya doollarkooda marka ay taageeraan ganacsiyada iyagoo wax ka iibsanaya.
Stella Hertantyo ayaa intaa ku dartay: “Waxaan u maleynayaa in haddii aan rabno inaan sii wadno kulaylka caalamiga ah ee ka hooseeya 1.5 digrii, oo aan rabno inaan wax ka qabanno isbedelka cimilada, markaa waa inaan isku daynaa inaan ku hayno shidaalka cusub ee dhulka. Laakiin sidoo kale waa inaan eegno habkaas. fashion wuxuu saameeyaa deegaanka.”
Iyadoo ka hadlaysa sida ugu wanaagsan ee hoos loogu dhigi karo raadkeena deegaanka marka ay timaado dhanka dharka, waxay ku dartay: “Jawaabta ugu fudud waa in la gooyo [waxa aan isticmaalno].”
